„Stele” Victora Segalena (1878-1919) to jedno z najważniejszych dzieł
francuskiego symbolizmu, które dociera do naszych rąk dzięki talentowi
translatorskiemu Krzysztofa Andrzeja Jeżewskiego, mieszkającego
w Paryżu polskiego poety i tłumacza, a także dzięki organizacyjnym talentom
Kazimierza Brakonieckiego, poety i szefa działającego w Olsztynie
Centrum Polsko-Francuskiego.

Tom „Stele” powstał w Chinach, dokąd Segalen trafił jako lekarz
wojskowy, sinolog i archeolog w jednej osobie. Za Wielkim Murem
ten jeden z najwybitniejszych poetów francuskich, wymieniany jednym
tchem obok: Baudelaire’a, Rimbauda i Mallarmégo, spędził lata 1910-
1914. Zafascynowany chińską cywilizacją, kulturą i literaturą, Segalen
zwrócił szczególną uwagę na przydrożne stele, czyli, jak pisze we wstępie
do swojej książki: „pomniki ograniczające się do kamiennej tablicy,
która stercząc wysoko nosi inskrypcję”, i nieco dalej: „napis i obciosany
kamień, oto cała stela, ciałem i duszą, w komplecie”. Chińskie stele, na
których zapisywano odwieczne mądrości, przypominały Segalenowi,
Celtowi z pochodzenia, menhiry. Jego utwory to poniekąd wariacje na
temat tych mądrości, przekazywanych z pokolenia na pokolenia przez
wieki, a nawet tysiąclecia.

Książka Victora Segalena to rzecz do wielokrotnej lektury. Należy
ją czytać strona po stronie i na wyrywki, od początku do końca, a także
od końca do początku, najlepiej zaś na chybił trafił.