środa, 6 grudnia 2023
WydawcaKarakter, ASP Katowice
AutorPod redakcją Jacka Mrowczyka
RecenzentEwa Tenderenda-Ożóg
Miejsce publikacjiKraków, Katowice
Rok publikacji2023
Liczba stron382
Tekst pochodzi z numeru MLKMagazyn Literacki KSIĄŻKI 11/2023

Monumentalna, wspaniale wydana książka, która jest hołdem dla projektantów książek, na których wychowały się powojenne pokolenia Polaków. Zawiera bogaty zbiór reprodukcji okładek publikacji wydanych w czasach Polski Ludowej. Wystarczy szybki rzut oka, by rozpoznać, pod jakim znakiem wydawniczym je wydano. Czy to słynna książeczka z serii „Poczytaj mi, Mamo”, czy może jedna z pozycji z literatury światowej wydanej w serii „Nike”.

W omawianym okresie ustalona była specjalizacja wydawców w zakresie tematyki czy rodzaju publikacji. Wydawanie literatury pięknej powierzono m.in. Spółdzielni Wydawczej Czytelnik i Wydawnictwu Literackiemu, Wiedza Powszechna i Wydawnictwa Naukowo-Techniczne specjalizowały się w publikacjach popularnonaukowych, Znak – w publikacjach pogłębiających wiarę katolicką, domeną Instytutu Wydawniczego Nasza Księgarnia były książki dla dzieci, a Iskier – dla młodzieży.

Łącznie w publikacji opisano dokonania 21 wydawnictw z czasów PRL, co ważne – jak podkreśla we wstępie redaktor publikacji Jacek Mrowczyk – traktując osoby projektujące książki na równi z redaktorami. Bo każda książka to efekt wspólnej pracy jej autora, redakcji wydawniczej i graficznej, projektanta, który przesądził o jej wyglądzie, drukarza.

Zestawiając jakże bogatą ofertę współcześnie wydawanych książek z zaprezentowanymi przykładami z Polski Ludowej, widać wyraźnie, że dla ówczesnych projektantów książek niezwykle ważne były komunikat wizualny, układ graficzny publikacji, rozwiązania edytorskie. Dbano o właściwe skojarzenia, jednoznaczność, spójność treści i formy, niesztampowość rozwiązań formalnych, kroje pisma, kompozycję układu typograficznego, wreszcie o oryginalność – rozumianą jako rozróżnialność spośród innych publikacji.

Nawet osiągnięcia edytorskie i graficzne tak specjalistycznej oficyny jak Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne „przebijają nowatorstwem wiele rozwiązań zarówno polskich, jak i zagranicznych”. Poziom książek w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych był naprawdę wysoki!

„Dziś nie dba się o rozpoznawalność. Ideałem byłaby dla mnie sytuacja, kiedy na podstawie znalezionego fragmentu druku, strzępu okładki czy gazety potrafilibyśmy określić bezbłędnie jego pochodzenie. Gdybym miał dziś zakładać wydawnictwo, dążyłbym do pewnej unifikacji. Żeby linia graficzna miała jeden zauważalny klimat, nastrój. Starałbym się to osiągnąć w ramach typografii” – komentuje w zamieszczonym w „Wy-twórcach książek” wywiadzie Jan Bokiewicz, znakomity projektant książek.

Książka ma wielu autorów – ekspertów znających historię książki i księgarstwa. W tym gronie znaleźli się: Piotr Dobrołęcki, Agnieszka Dziewulska, Elżbieta Jamróz-Stolarska, Piotr Kitrasiewicz, Ilona Klimek, Justyna Nowicka, Marta Pękalska, Katarzyna Wójcik, Jan Strzałka oraz prof. Jacek Mrowczyk, który jest twórcą koncepcji książki i zredagował całość oraz napisał przedmowę i wstęp.

Podaj dalej
OCEŃ KSIĄŻKĘ