Fenomen J. R. R. Tolkiena opiera się nie tylko na wciągającej fabule jego książek, ale również na całokształcie stworzonego przezeń uniwersum. Przygody hobbita Bilbo Bagginsa czy wojna o pierścień to jedynie czubek góry lodowej, jaką jest całość legendarium Śródziemia – świata, który zyskał miłość czytelników już w latach pięćdziesiątych, a fascynować nie przestaje do dziś. Jego rozległość i szczegółowość sprawia, że wciąż pozostaje obiektem zainteresowań badaczy. Dzięki wykształceniu się tolkienologii jako dyscypliny, z której można nawet uzyskać dyplom na jednym z brytyjskich uniwersytetów, co parę lat, za sprawą nowej publikacji, odbyć można sentymentalną podróż do Śródziemia.

John Garth stawia natomiast na podróż intelektualną. Po pierwsze – lektura wymaga przynajmniej dobrej znajomości Śródziemia, nieograniczającej się jedynie do klasyki, jaką jest trylogia „Władca Pierścieni”. Po drugie – ten wybitny znawca twórczości Tolkiena przybliża nie tylko miejsca, które profesor fizycznie odwiedził, ale również te, o których jedynie czytał, słyszał, uczył się – od konkretnych obiektów geograficznych, takich jak miasteczko, w którym Tolkien dorastał, po szersze zagadnienia, jak wczesnośredniowieczna Germania, czy znane z wierzeń celtyckich pływające wyspy. Garth nie ogranicza się do inspiracji stricte geograficznych – ogromną część publikacji zajmują zagadnienia językowe, historyczne czy botaniczne. Książka „J. R. R. Tolkien i jego światy” jest również źródłem wiedzy na temat inspiracji dla występujących w Śródziemiu zjawisk – możemy dowiedzieć się, że waga, jaką władcy Numenoru przykładali do pośmiertnego kultu, zainspirowana była grobowcami faraonów, a występujący w wielu opowiadaniach motyw rejsu miał swój początek w fascynacji Tolkiena legendami o statkach-widmach z brytyjskiego wybrzeża. Wszystko to opatrzone zdjęciami nastrojowych miejsc oraz malunków, nierzadko pędzla samego Tolkiena.

John Garth wykonał tytaniczną pracę, tropiąc i porządkując tak liczne inspiracje i motywy wykorzystane przez Tolkiena w budowaniu dynamicznego uniwersum Śródziemia – ewoluujących na przestrzeni er języków, miejsc i wierzeń. Wysiłek ten nagrodzony został przepięknym, starannym i bogatym w detale wydaniem, które aż prosi się o to, by wraz z nadejściem wieczoru wziąć je do ręki i zanurzyć się w światy J. R. R. Tolkiena.