Wystawie rysunków Krystiana Lupy „Wyspa” w krakowskim Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK towarzyszy tak samo zatytułowana wyjątkowa publikacja zawierająca reprodukcje kilkudziesięciu rysunków jednego z najwybitniejszych reżyserów teatru polskiego ostatnich dekad, grafika z wykształcenia, scenografa, performera, dramaturga, pisarza, tłumacza i pedagoga oraz wybrane, niepublikowane dotąd zapiski z dziennika artysty z lat 1999, 2003, 2006, 2012 i 2020. Krystian Lupa jest autorem m.in. powieści „Labirynt”, „Podglądania”, tomu szkiców: „Utopia i jej mieszkańcy”, dzienników „Utopia 2. Penetracje”, „Utopia 2. Reakcje”, tłumaczem dzieł literackich Thomasa Bernharda, Roberta Musila, Rainera Marii Rilkego. Znajdujące się w „Wyspie” autobiograficzne teksty to wielogłos artysty o przeszłości i teraźniejszości, o poszukiwaniach sensu życia, wspomnienia i refleksje o ludziach, przeczytanych książkach, zobaczonych spektaklach i wystawach, o przeróżnych wydarzeniach i podróżach, rozważania o istocie twórczości, sztuki i cielesności. To zajmujący zapis myśli, lęków, obsesji artysty, świadectwo dokonującego się w nim procesu twórczego, proza refleksyjna i narracyjna, umożliwiająca zrozumienie istoty dokonań teatralnych Lupy, pełnych dramatycznego napięcia, namiętności i fantazji. Uświadamia trafność i znaczenie jego wypowiedzi: „Spróbujmy nie opowiadać tylko tego, co było zawsze opowiadane. Spróbujmy schwycić to, co nigdy przy tych okazjach nie było dotknięte”.
Magiczne, metafizyczne rysunki Krystiana Lupy stanowią dowód na istnienie innych rzeczywistości, ujawniają „to wszystko, co ukryte jest w człowieku”, obrazują wizje i tajemnice marzyciela żyjącego w rzeczywistości własnych idei i racji, interpretują słowa i sceny zapisane w literackich dziełach i przedstawione w teatralnych wyobrażeniach. Kreślone delikatną kreską, coraz częściej elektronicznym znakiem opisują procesy przemian kulturowych i światopoglądowych, informują o cywilizacyjnych zagrożeniach. Warto w tym miejscu przypomnieć wypowiedź Krystiana Lupy o posłannictwie rysunku: „Potrzeba prawdy rysownika jest inna – nie odwzorowanie rzeczywistości, lecz przygoda z rzeczywistością, proces zmagania się z rzeczywistością – gdzie po drugiej stronie stoi nieznana i tajemnicza, pierwotna ludzka tęsknota”.
Istotnym komentarzem graficznej działalności Krystiana Lupy jest tekst Marii Anny Potockiej, krytyczki i teoretyczki sztuki, zamieszczony we wstępie katalogu „Wyspy”: „Rysunki Krystiana Lupy są bardzo podobne do jego zachowań. Mają podobną ekspresję i nerwowość »kreski«. Ten efekt jeszcze się wzmocnił, kiedy artysta przeszedł z techniki ołówkowej na cyfrową, przy której uzyskanie kreski jest znacznie szybsze i wydaje się równoległe z myślą. (…) U Krystiana Lupy od efektu medialnego wielokrotnie ważniejsza jest treść rysunków. Każdy z nich jest dotknięciem jakiegoś ludzkiego uwikłania: w literaturę, religię, historię, namiętność, bezradność, uwięzienie i we wszystko inne, co decyduje o uczuciach i odczuciach. Trzeba przyznać, że Lupa ma świetny słuch na to, co gatunek ludzki wymyślił przeciwko sobie”.
Wystawa Krystiana Lupy „Wyspa” czynna będzie w krakowskim MOCAK-u do 3 marca 2024.
