W dniach 23-25 września w Krakowie odbył się Kongres Kultury Polskiej. Funkcję gospodarza pełnił prof. Karol Musioł, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. W kongresie wzięło udział prawie tysiąc osób ze wszystkich dziedzin działalności kulturalnej. Prof. Piotr Sztompka, przewodniczący rady programowej kongresu, w swoim wystąpieniu zaakcentował wpływ czterech czynników na aktualną sytuację kultury: trzy występujące również w innych krajach Europy – globalizację, integrację europejską i przyspieszenie zmiany pokoleniowej, a poza tym czynnik charakterystyczny dla naszego kraju – transformację pokomunistyczną. Do ostrego starcia doszło miedzy zwolennikami liberalnego podejścia do finansowania kultury – Leszkiem Balcerowiczem i Jerzym Hauserem – ze zwolennikami finansowania kultury ze środków państwowych, których najbardziej wyraziście i emocjonalnie reprezentował Waldemar Dąbrowski. Starciu temu głośno i spontanicznie sekundowali uczestnicy kongresu, w większości zwolennicy drugiej koncepcji. Grzegorz Gauden, dyrektor Instytut Książki, zaprezentował „Raport o książce”, a do dyskusji zaproszono prof. Przemysława Czaplińskiego, Jerzego Pilcha, Beatę Stasińską oraz Olgę Tokarczuk. Edytorem materiałów związanych z Kongresem Kultury Polskiej będzie Wydawnictwo Naukowe PWN. Publikacja ma obejmować raporty przygotowane na kongres w ramach „Raportu o kulturze” oraz dokumenty i wystąpienia kongresowe. Poniżej relacja Piotra Dobrołęckiego oraz fragmenty „Raportu o książce”. (red) Tegorocznym wielkim wydarzeniem kulturalnym był z pewnością Kongres Kultury Polskiej. Wybrane miejsce – Audytorium Maximum, czyli najbardziej nowoczesny gmach szacownego Uniwersytetu Jagiellońskiego, jak też i całe magiczne krakowskie otoczenie – miało korzystny wpływ na same obrady. Niefortunnie natomiast skończyły się plany obecności premiera Donalda Tuska. Wcześniej zapowiadano w materiałach kongresowych, że premier otworzy kongres, jednak Donald Tusk zawiódł i nie przyjechał. Podobno w tym czasie wziął krótki urlop i wysłał tylko list z pozdrowieniami. List do uczestników kongresu przesłał również prezydent Lech Kaczyński. Z powodu nieobecności premiera, jako pierwszy zabrał głos gospodarz obrad – prof. Karol Musioł, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. W sposób szczególny przywitani zostali: ks. kardynał Franciszek Macharski, prof. Jacek Majchrowski – prezydent Krakowa i Jerzy Miller, wojewoda małopolski. Natomiast, zgodnie ze scenariuszem, głównym wystąpieniem na otwarciu obrad była przemowa Bogdana Zdrojewskiego, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, który zwołał kongres i sprawnie go zorganizował przy pomocy swoich agend. Ministra wspierał prof. Piotr Sztompka, światowej sławy socjolog, przewodniczący rady programowej kongresu. „Trzeba wreszcie powiedzieć, że kultura się liczy!” – stwierdził minister Bogdan Zdrojewski podczas ceremonii otwarcia. Potem odbyło się 5 sesji plenarnych i 26 sympozjów tematycznych, na których przedstawiono raporty tematyczne oraz zaprezentowano oceny najważniejszych problemów środowiska kultury. Treść wystąpień kongresowych i oficjalnych dyskusji jest już dość dobrze znana, gdyż obrady kongresu były w miarę szczegółowo relacjonowane w mediach (chociaż czasem bardzo jednostronnie, gdy głównie podkreślano spór o pieniądze na kulturę). Prof. Piotr Sztompka zapowiedział publikację raportów przygotowanych na kongres, a także kongresowych wystąpień w ramach „Raportu o kulturze”. Wydanie tych materiałów powierzono Wydawnictwu Naukowemu PWN. Raporty tematyczne dostępne są na stronie www.kongreskultury.pl. Jeden z nich – „Raport o stanie kultury – Przemysł książki” – został przygotowany przez zespół Biblioteki Analiz. Jak wspomniano, zabrakło oczekiwanego premiera, nie było też innych ministrów obecnego rządu. Pojawili się jedynie urzędujący minister kultury i minister Michał Boni, który w ostatnim dniu kongresu porwał słuchaczy swoim wystąpieniem zakończonym odśpiewanym (na prawdę!) cytatem z piosenki Bułata Okudżawy w tłumaczeniu Agnieszki Osieckiej: „Ach, panie, panowie – tak mało ciepła w was!”. Na liście osób zgłoszonych do udziału w kongresie można było znaleźć nawet kilkanaście nazwisk ministrów, lecz dołączyli oni do nieformalnego salonu nieobecnych. Nie zabrakło natomiast byłych ministrów, a nawet premierów i wicepremierów. Wydarzeniem towarzyszącym Kongresowi Kultury Polskiej było wręczenie Tadeuszowi Mazowieckiemu złotego medalu Gloria Artis przez ministra Bogdana Zdrojewskiego, co zostało przyjęte burzliwymi oklaskami podczas wieczornego spotkania w krakowskiej Akademii Muzycznej. W dyskusjach kongresowych w znaczący …