„Nowe Książki” są jednym z najstarszych periodyków kulturalnych w Polsce. Istnieją nieprzerwanie od 1949 roku, lecz ich tradycja jest jeszcze starsza. W 1901 roku w Warszawie i we Lwowie zaczęto wydawać miesięcznik „Książka”, jak głosił pierwszy numer: „poświęcony krytycznemu odnotowywaniu bieżącego piśmiennictwa polskiego”. „Książka” ukazywała się – z przerwą na pierwszą wojnę światową – do lat dwudziestych ubiegłego wieku. Od 1934 roku jej program świadomie kontynuowała „Nowa Książka”, czasopismo poświęcone krytyce literackiej i naukowej oraz bibliografii, wydawane przez firmę Trzaska, Evert i Michalski. Z tymi dwoma tytułami, będącymi faktycznie ewolucją jednego pisma, współpracowali najwybitniejsi humaniści, między innymi Aleksander Brückner, Ignacy Chrzanowski, Stefan Estreicher, Juliusz Kleiner, Tadeusz Sinko. „Nowe Książki”, które początkowo miały formę bibliograficznego biuletynu nowości, wielokrotnie zmieniały charakter i formę, rozbudowując swoją zawartość, aż stały się pismem recenzyjno-publicystycznym, ze stałymi działami, formami i gatunkami tekstów. W swojej historii pismo miało różnych redaktorów naczelnych. Jego założycielem i pierwszym redaktorem (do kwietnia 1950 roku) był wydawca Wacław Zawadzki, późniejszy pracownik Państwowego Instytutu Wydawniczego. Przez kilkanaście miesięcy, do końca 1952 roku naczelnym był Juliusz Wiktor Gomulicki, od połowy roku następnego jego następcą został Adam Klimowicz, który jest też autorem koncepcji periodyku, jaka z pewnymi modyfikacjami funkcjonuje właściwie do dziś. Spośród innych szefów „Nowych Książek”, którzy zaznaczyli się w ich historii, przypomnieć należy Zenonę Macużankę czy socjologa kultury prof. Marcina Czerwińskiego. Od 1997 roku redaktorem naczelnym jest Tomasz Łubieński, eseista, dramaturg, publicysta. Pierwszym wydawcą periodyku było Polskie Towarzystwo Wydawców Książek. W kolejnych latach jego wydawaniem zajmowało się parę instytucji; stabilizacja nastąpiła z chwilą przejęcia tej roli przezwydawnictwo Wiedza Powszechna. Wtedy też redakcja otrzymała lokal przy ulicy Mazowieckiej, w którym pracuje do dziś i który stał się znanym i ważnym miejscem na kulturalnej mapie Warszawy. W 1975 roku wydawanie „Nowych Książek” powierzone zostało koncernowi RSW „Prasa – Książka – Ruch” i stan ten utrzymywał się do likwidacji RSW. Po kilkuletnich perturbacjach w pierwszym okresie transformacji „Nowe Książki” ukazują się jako tzw. czasopismo patronackie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na zlecenie MKiDN wydawała je przez szereg lat Biblioteka Narodowa, obecnie czyni to Instytut Książki. Zawsze więc w swej historii „Nowe Książki” ukazywały się z pomocą instytucji państwowych. Obecnie, w dobie gospodarki rynkowej, wydawać się to może złamaniem zasady wolnego rynku. Z drugiej strony jednak pewność finansowania oznacza niezależność od reklamodawców, którzy w tym wypadku rekrutowaliby się spośród wydawców, co pozwala redakcji zachowywać równy dystans do każdego edytora. To zaś gwarantuje swobodę omówienia każdej książki wyłącznie pod kątem jej wartości. Samodzielność merytoryczna redakcji nie była nigdy i nie jest kwestionowana przez żadnego z wydawców, sprzyja temu autorytet i powaga jej kolejnych szefów. Rzetelna informacja, bezstronna ocena i wyważony komentarz to cel, który przyświeca pracownikom pisma. Na przestrzeni przeszło sześciu dziesięcioleci przez łamy pisma przewinęła się niezliczona liczba autorów – różnych pokoleń, światopoglądów, orientacji, wywodzących się z różnych ośrodków akademickich, kulturalnych, dziennikarskich. Do „Nowych Książek” pisywali: Melchior Wańkowicz, Paweł Jasienica, Arnold Słucki, Władysław Kopaliński, Stefan Kisielewski, Stanisław Zieliński, Andrzej Osęka, Maciej Iłowiecki, Ewa Wipszycka-Bravo, Andrzej Garlicki, Jerzy Szacki, …