KSIĄŻKI MIESIĄCA 2016

Proza polska

Elżbieta Cherezińska “Harda” (Zysk i S-ka)
Elżbieta
Cherezińska pół żartem, pół serio powtarza, że “leci na Piastów”. I tak
rzeczywiście czyni. Dopiero czytając “Hardą” widzimy, jak bardzo temat
początków naszej państwowości zaprzepaszczony został w ekranizacji
“Starej baśni” Józefa Ignacego Kraszewskiego. Film na podstawie “Hardej”
byłby zupełnie inny, a zainteresować mógłby widzów i w Skandynawii, i w Anglii. Przynajmniej tam.

Anna Dziewit-Meller “Góra Tajget” (Wielka Litera)
Tytułowa
góra Tajget nawiązuje do dzieła Plutarcha. Pisarz starożytnej Grecji
podaje, że w Sparcie, “gdy rodziło się dziecko, ojciec brał je i zanosił
na miejsce spotkań, gdzie zasiadali najstarsi spośród członków tej
samej fyli. Oni to badali noworodka. Jak miał prawidłową budowę i był
silny, nakazywali go żywić. Jak niemowlę miało wadliwą budowę, odsyłali
je na miejsce zwane Apothetal, będące urwiskiem w górach Tajgetu…”.

Jerzy Pilch, Ewelina Pietrowiak “Zawsze nie ma nigdy” (Wydawnictwo Literackie)
Książka
wymyka się tradycyjnym klasyfikacjom. W założeniu jest to wywiad z
uznanym pisarzem, ale nie standardowy, bo prowadzi go osoba bliska
autorowi, chociaż związek ten nie jest do końca wyjaśniony. W każdym
razie wiele tematów z życia osobistego zostało przez rozmówców
pominiętych. Ale nie jest to też proza “w ścisłym sensie”.

Józef Hen “Powrót do bezsennych nocy” (Sonia Draga)
Noce
bez Morfeusza miewa autor od przeszło ćwierćwiecza. Wtedy bowiem – już
formalnie będąc emerytem, czego nadal nie widać – zainaugurował swą
serię memuarystyczną “Nie boję się bezsennych nocy”. Jej szósty tom,
przynoszący zapiski od roku 2014 do lutego 2016, właśnie otrzymaliśmy.
Nie jest to klasyczny diariusz. Zawartość wypełnia amalgamat zdarzeń
teraźniejszych z licznymi retrospekcjami, komentarzami…

Elżbieta Cherezińska “Królowa” (Zysk i S-ka)
Nikt
przed Elżbietą Cherezińską nie opowiadał o początkach państwa polskiego
tak świetnie. Mogliśmy się o tym przekonać w tym roku, czytając –
najpierw – “Hardą”, a teraz “Królową”, drugą część tej powieści o córce
Mieszka I i siostrze Bolesława Chrobrego – Świętosławie. Trzeba
przyznać, że swoją bohaterką uczyniła Cherezińska kobietę wyjątkową:
piastowską księżniczkę i skandynawską królową. Królowę i matkę królów:
Szwecji, Norwegii a jak kto się uprze, to i Anglii.

Piotr Kitrasiewicz “Jego ekscelencja na herbatce z Göringiem” (MG)
29
sierpnia 1939 roku w ambasadzie polskiej w Berlinie zadzwonił telefon.
Neville Henderson – ambasador brytyjski – zdenerwowanym głosem poprosił
Józefa Lipskiego o natychmiastowe przybycie. “Zastałem go w nastroju
wielkiego podniecenia na skutek burzliwej rozmowy odbytej godzinę
wcześniej z Hitlerem i Ribbentropem” – wspominał ambasador II RP w
Berlinie, bohater niniejszej powieści umiejętnie łączącej archiwalia z
wyobraźnią.

Małgorzata Gutowska–Adamczyk “Fortuna i namiętności. Zemsta” (Nasza Księgarnia)
Burzliwy
wiek XVIII. Polska szlachta i jej państwo. Zbójcy, zajazdy, intrygi,
zdrady, polityka, namiętność, romanse, miłość. Drugi tom nowej serii
Małgorzaty Gutowskiej-Adamczyk (po “Klątwie”) porywa czytelników w wir
niezwykłych przygód jego bohaterów.

Hubert Klimko–Dobrzaniecki “Zostawić Islandię” (Noir sur Blanc)
W
swojej książce o Islandii Hubert Klimko-Dobrzaniecki opowiada o tym,
jak tę krainę gejzerów nawiedził znany lewacki guru, marksista Slavoj
Żiżek. W jednym z wywiadów, jakich udzielił, padło tradycyjne pytanie:
“How do you like Iceland?”, na które Słoweniec udzielił zgoła
nietradycyjnej, za to – zdaje się – szczerej odpowiedzi. Powiedział
mianowicie, że Islandię kocha, bo jest idealnie brzydka, a on lubi
rzeczy idealne.

Proza obca

Hans Fallada “Zmora”tłum. Dariusz Guzik (Sonia Draga)
Niemal
zapomniana już powieść jednego z najwybitniejszych pisarzy niemieckich
XX wieku – Rudolfa Ditzena, znanego pod pseudonimem Hans Fallada. Jego
dorobek obejmuje 27 książek, z czego 13 ukazało się w polskim
przekładzie, w tym najbardziej
znana: “Co dalej, szary człowieku”

Marlon James “Krótka historia siedmiu zabójstw”, tłum. Robert Sodół, (Wydawnictwo Literackie)
Laureatka
nagrody Man Booker Prize, jedna z najgłośniejszych i, z pewnością,
niezwykłych powieści XXI wieku. Rzeczywistość Jamajki jest tuznacznie
bardziej skomplikowana niż to sobie potocznie wyobrażamy. W każdym razie
dzieją się tam sprawy o wiele poważniejsze niż te, na które zaradzić
może dymek z jointa i muzyka reggae. A powieściowa fabuła zaczyna się od
napadu gangsterów na dom Boba Marleya.

Miguel de Cervantes Saavedra “Przemyślny rycerz Don Kichot z Manczy. Część II”,  tłum. Wojciech Charchalis (Rebis)
Przyjęło
się od dawna, że kolejne pokolenia podejmują się nowych przekładów
najważniejszych dzieł literackich czy dramatów scenicznych. Tak się
dzieje z utworami autorów antycznych, z Biblią czy też z dziełami
Williama Szekspira. Czasem nowe wersje są bardziej udane niż poprzednie,
często jednak nie zdobywają uznania, jak chociażby wszelkie próby
nowych tłumaczeń “Przygód dobrego wojaka Szwejka” czy “Kubusia Puchatka”
i “Chatki Puchatka”. O przyszłości nowego tłumaczenia “Don Kichota”,
pióra Wojciecha Charchalisa, zadecydują – jak zawsze w takich wypadkach –
Czytelnicy.

György Spiró “Salon Wiosenny” tłum. Irena Makarewicz (Czytelnik)
Gyorgy
Spiro to pisarz świetnie w Polsce znany, głównie za sprawą powieści
“Iksowie” i jej wersji scenicznej, dramatu “Szalbierz”, którego
bohaterem uczynił Wojciecha Bogusławskiego. Sztuce tej swego czasu
zarzucano antypolonizm (zwalczał ją Jerzy Robert Nowak), uniemożliwiając
węgierskiemu autorowi przyjazd na warszawską premierę “Szalbierza” w
Teatrze Ateneum w 1987 roku. Przez pewien czas pisarz miał też
utrudniony dostęp do polskich bibliotek. To już, na szczęście,
zamierzchła przeszłość.

Daniel Galera “Broda zalana krwią”, tłum. Wojciech Charchalis (Rebis)
Sprawa
wydaje się prosta. Wydawca na okładce napisał: “bezsprzecznie najlepsza
brazylijska książka ostatnich kilkunastu lat, wspaniała powieść”. Dla
polskiego czytelnika pierwsza część tego stwierdzenia jest
bezdyskusyjna, bo trudno byłoby znaleźć w ostatnich latach w naszym
kraju inną brazylijską powieść, jeżeli oczywiście pominiemy utwory Paulo
Coelho, a przecież jego pisarstwo stanowi zupełnie odrębne zjawisko.

Miguel de Cervantes Saavedra “Don Kichote”,  ilustracje Józef Wilkoń tłum. Anna Ludwika Czerny, Zygmunt Czerny (Fundacja Chain)
W
tym roku mija 400 lat od śmierci Miguela de Cervantesa Saavedry,
najwybitniejszego pisarza języka hiszpańskiego, jednego z największych
pisarzy świata, ulubionego autora kolejnych pokoleń czytelników. Tak jak
na całym świecie, również w Polsce oddajemy hołd wielkiemu pisarzowi i
to w sposób najbardziej właściwy. Nowymi przekładami (Wojciecha
Charchalisa w edycji Rebisu) i takimi wydaniami, jak to – Fundacji
Chain, o wyjątkowości której decydują ilustracje, też nieprzeciętnego artysty, bo Józefa Wilkonia.

Dave Eggers “Krąg” tłum. Marek Fedyszak (Sonia Draga)
Przerażająca
opowieść o wszechogarniającej inwigilacji, o braku prywatności, o
doprowadzonej do totalitarnych granic idei “przejrzystości”, gdzie
jednostka zatraca swoją wyjątkowość na rzecz egalitarnej, sztampowej,
nakierowanej na konsumpcję i sprzedaż, internetowej społeczności.
Najbardziej poraża świadomość, że amerykański pisarz niczego nie
wymyśla, a opisuje to, co jest, co już mamy…

Literatura faktu

Joanna Siedlecka “Biografie odtajnione” (Zysk i S-ka)
Pierwsza
dama polskiego reportażu ponownie dyskontuje zasoby archiwów
zdeponowanych w Instytucie Pamięci Narodowej. Renomowanej autorce,
między innymi, udało się rozwikłać zagadkę samobójczej śmierci córki
Władysława Broniewskiego, której motywem był romans jej matki z jej mężem.

Beata Pawlikowska “Między światami” (Edipresse Książki)
Tylko
obieżyświat z tak dużym bagażem doświadczeń jak Beata Pawlikowska mógł
napisać tę książkę. Gnana chęcią przygody znana podróżniczka zwiedziła
już chyba każdy zakątek ziemi. Te samotne wyprawy, czasem w bardzo
odległe i niebezpieczne miejsca, pozwoliły jej na poznawanie innych
kultur, obcowanie z odmiennymi ludźmi, na “pobieranie niekończących się
życiowych szkoleń z zakresu mnogości potencjalnych sposobów myślenia i
życia”.

Anna Kaszubska, Zargan Nasordinova “186 szwów” (Edipresse Książki)
“Tu
szwy po trzech cesarskich cięciach. Tu operacja. Tam kolejna. I jeszcze
jedna. Tam dźgnęli nożem. Tu wielka dziura została, a tu zszyli po
wybuchu bomby (…) kobiecy brzuch. Symbol życia. U niej znaczony stu
osiemdziesięcioma sześcioma szwami”-  pisze Anna Kaszubska. Pisarka,
animatorka, wolontariuszka, matka samotnie wychowująca trzy córki, w
obliczu śmiertelnej choroby zaczyna przenosić na papier historię Zargan
Nasordinovej.

Faustyna Toeplitz-Cieślak, Izabela Żukowska “Sfinks. Wizjonerzy i skandaliści kina” (Prószyński i S-ka)
Pierwszym
filmem fabularnym, który zrealizowano w wytwórni Sfinks – pionierskim i
czołowym zarazem przedsiębiorstwie kinematograficznym w Polsce
(1906-1939), założonym przez Aleksandra Hertza, była adaptacja powieści
Elizy Orzeszkowej “Meir Ezofowicz”. Scenę żydowskiego wesela kręcono w
Piasecznie, gdzie sąsiedzi – zupełnie nieświadomi tego, co się dzieje –
zaczęli ściągać do domu weselnego jak na zwyczajowe gody.

Barbara Gawryluk “Wanda Chotomska. Nie mam nic do ukrycia” (Marginesy)
Tytuł
odpowiada treści. Królowa literatury dziecięcej doby PRL odkrywa przed
czytelnikami – za pośrednictwem dziennikarki Radia Kraków – kolejne
karty swego życiorysu. Poczynając od dzieciństwa spędzonego w zburzonej
we wrześniu’39 kamienicy przy Wroniej, przez okupację, przemieszkaną na
Ochocie, gdzie kształciła się na tajnych kompletach.

Historia
Jerzy Rostkowski “Świat Muszkieterów” (Rebis)
Bohaterami
książki są Muszkieterowie, ale nie ci najbardziej znani, wykreowani w
powieściach Aleksandra Dumasa, lecz członkowie niewiarygodnie skutecznej
organizacji konspiracyjnej, działającej w czasie II wojny światowej na
obszarze okupowanej przez Niemców i Sowietów Polski. Wykonywała także
odpowiedzialne zadania w III Rzeszy, Szwajcarii, Hiszpanii, krajach
afrykańskich i diabli wiedzą, gdzie jeszcze – jak powiada autor.

Andrzej Nowak “Dzieje Polski. Tom II 1202-1340” (Biały Kruk)
Dobrze
znany autor i to nie tylko jako wybitny historyk, ale też aktywny
uczestnik życia politycznego, przekazuje nam drugi tom swojego
zakrojonego na monumentalne wymiary dzieła – solidny wykład o całej
historii naszego kraju, od czasów najdawniejszych i wczesnego
średniowiecza, o czym traktował tom pierwszy, po czasy najnowsze. W
dobie coraz węższej specjalizacji, to prawdziwy ewenement.

red. naukowa Alberto Melloni “Atlas historyczny Soboru Watykańskiego II” tłum. Paweł Borkowski (Instytut Wydawniczy PAX)
“Dziękuję
Panu, który sprawił, że spotyka mnie zaszczyt, bym w Jego imieniu
otworzył wielkie łaski dla Jego Świętego Kościoła. Zarządził On, by
pierwsza iskra, która w ciągu trzech lat przygotowała to wydarzenie,
wyszła z moich ust i z mojego serca. Byłem gotów nawet wyrzec się
radości tego rozpoczęcia”- napisał papież Jan XXIII w swoim kalendarzu
11 października 1962 roku, w dniu otwarcia Soboru Watykańskiego II. To o
tym ostatnim jest ta książka.

Biografie, wspomnienia

Andrzej Wielowieyski “Losowi na przekór” (Prószyński i S-ka)
Starsi
czytelnicy Andrzeja Wielowieyskiego z pewnością zaliczają do jednego z
wielkich ojców polskiej demokracji, na równi z Bronisławem Geremkiem,
Tadeuszem Mazowieckim czy, z drugiej strony, z Karolem Modzelewskim. Z
tym ostatnim może teraz też rywalizować swoją książką.

Marcin Kydryński “Biel” (Edipresse Książki)
Afryka
od dwudziestu pięciu lat jest w nim. Nawet gdy podróżował do innych
miejsc, takich jak ukochana Lizbona, to zawsze ze szczególną tęsknotą
wracał na Czarny Ląd. Czuje się tam niemalże jak ryba w wodzie. I to
płynąca pod prąd, bo Marcin Kydryński pcha się tam, skąd wszyscy uciekają.

Bohdan Urbankowski “Mickiewicz. Tajemnice wiary, miłości i śmierci” (Zysk i S-ka)
Wydawca
zaznacza, że jest to “wydanie I w tej edycji”, co może oznaczać, ze
książka już poprzednio była wydana w “innej edycji”. Trudno ją jednak
odszukać, bo nie ma jej w chyba najbardziej wiarygodnym krajowym
katalogu, jakim jest Katalog Główny Biblioteki Narodowej, co może
oznaczać, że pierwszy wydawca zlekceważył prawo i nie przekazał
egzemplarza obowiązkowego. Tak czy inaczej warto zaznajomić się z tym
tytułem.

Robert Biedroń, Magdalena Łyczko “Pod prąd” (Edipresse Książki)
Udziela
ślubów, kolekcjonuje figurki maryjne, jest zafascynowany papieżem
Franciszkiem. Kto? Jeden z najpopularniejszych ostatnimi czasy polityków
w naszym kraju, który uwidocznił na Wiejskiej problem dyskryminacji i
wykluczenia kobiet i osób LGBT, a dziś już nieśmiało typowany jest nawet
na głowę państwa w wyborach prezydenckich 2020 roku.

Marcel Woźniak “Biografia Leopolda Tyrmanda. Moja śmierć będzie taka, jak moje życie” (MG)
Nowa
biografia Leopolda Tyrmanda, w Rzeczypospolitej Polskiej mającego swój
pośmiertny benefis. W książce jawi się jako postać daleko bardziej
złożona niż playboy ze skłonnościami do ekscentrycznych ubiorów i
zachowań. A tak jest najczęściej przedstawiany. Autor “Mojej śmierci…”
dementuje przy okazji, jakoby w końcu życia Tyrmand nawrócił się na
judaizm.

Henryk Jerzy Chmielewski “Żywot człeka zmałpianego” (Prószyński i S-ka)
O
swoich losach w międzywojennej i okupacyjnej Warszawie najsławniejszy
autor komiksów doby Peerelu opowiedział w książce “Urodziłem się w
Barbakanie”, wydanej w ubiegłym stuleciu (!) przez tego samego wydawcę.
Po siedemnastu latach przyszła pora na ciąg dalszy. Zapoznajemy się z
powojennymi kolejami życia Papcia Chmiela – spisanymi z tą samą swadą.

Kamil Durczok “Przerwa w emisji” (Edipresse Książki)
Słowa
mają niewyobrażalną moc tworzenia, ale i niszczenia. Przekonał się o
tym dotkliwie Kamil Durczok. Był trybem w bezdusznej machinie czwartej
władzy, sam padł jej ofiarą.

Publicystyka

Barbara Stanisławczyk “Kto się boi prawdy?” (Fronda)
Autorka
idealnie “wstrzeliła się” z terminem publikacji. W krwawych zamachach
terrorystycznych państwa islamskiego we Francji, teza, że społeczność
muzułmańska, niezależnie od miejsca migracji, nie asymiluje się z
kulturą kraju zamieszkania, znalazła dobitne potwierdzenie. Ale motyw
przewodni tej solidnie udokumentowanej i frapującej książki jest inny.
To wielki konflikt pomiędzy liberalną lewicą i konserwatyzmem.

Janusz Szewczak “Banksterzy” (Biały Kruk)
Autor
odkrywa tajemnice pieniądza i obrotów finansowych, funkcjonowania
systemów bankowych, które są coraz bardziej podejrzane i nieuczciwe. W
skróconej formie przedstawia też historię bankowości, poczynając od
czasów starożytnych.

Literaturoznawstwo

Grzegorz Leszczyński “Wielkie małe książki” (Media Rodzina)
Najnowsza
publikacja Grzegorza Leszczyńskiego prowadzi czytelnika przez rozległy
świat książek dla młodych odbiorców. “Wielkie małe książki” są próbą
zapełnienia luki w dziedzinie prac na temat literatury dla dzieci i
młodzieży. To książka bardzo potrzebna. I znakomita podpowiedź dla
wszystkich, którzy chcą dokonywać świadomych wyborów z ogromu propozycji
wydawniczych dla młodych czytelników.

Poezja
Adam Mickiewicz “Pan Tadeusz”, ilustracje Józef Wilkoń (Media Rodzina)
Kolejne
wydanie narodowej epopei jest wydarzeniem artystycznym. Nie chodzi tu o
sam tekst, ale o wartość edytorską, a przede wszystkim o ilustracje.
Ich autorem jest najwybitniejszy współczesny polski twórca grafiki
książkowej, czyli Józef Wilkoń. Jego legenda objęła wiele krajów, w
których jest znany i doceniany, ponoć najbardziej w Japonii i Korei. Na
szczęście, w Polsce także.

Varsaviana
Tomasz Lerski “Warszawa Antoniego Słonimskiego” (PIW)
Był
pisarzem arcywarszawskim – napisał o Antonim Słonimskim Józef Hen.
Bohater tej książki świat ujrzał i pożegnał go w stolicy. Duchowo nie
opuścił Warszawy nigdy, fizycznie – jedynie w czasie II wojny światowej.
Syreni gród stale pojawia się w jego twórczości. Zarówno w licznych
wierszach – z “Alarmem” na czele – jak w felietonach, artykułach,
recenzjach… Wszędzie.

Wywiady

Konrad Kruczkowski “Halo człowiek” (Zielona Sowa)
“Mamy
coraz mniej szacunku człowieka dla człowieka. Niestety, niektórzy
myślą, że na tym polega demokracja, że każdego można opluć i za to nie
odpowiadać. A przecież nawet jeśli ktoś się ze mną nie zgadza, powinnam
to uszanować i wysłuchać. Próbować zrozumieć. Namówić do współpracy” – z
przykrością przyznaję, że trudno się nie zgodzić z tymi słowami Anny
Dymnej. Czasy, w których żyjemy, wystawiają człowieczeństwo na poważną
próbę…

Esej

Ryszard Jan Czarnowski, Eugeniusz Wojdecki “Wilno. Dzieje i obraz miasta” (Jedność)
Nie
znać Wilna – wstyd, nie kochać – grzech. Jeśli ktoś ma w tej materii
inne zdanie, niech koniecznie przeczyta książkę Ryszarda Jana
Czarnowskiego i Eugeniusza Wojdeckiego o mieście Mickiewicza i
Piłsudskiego, Śniadeckich i Moniuszki, Mackiewiczów i Miłosza, który
wprawdzie kręcił nosem na tamtejsze wąskie uliczki wybrukowane kocimi
łbami, dziwił się szaleństwom – jak je nazywał – wileńskiego baroku, w
ogóle udawał Litwina, a przecież od tego miasta nad Wilią – jak pisał –
nigdy nie mógł odjechać naprawdę.

Sztuka

Piotr Marczak “Dzieje Polski w obrazach” (Arkady)
Obrazy Bacciarellego, Brandta, Matejki, a zarazem panorama dziejów naszego kraju od czasów piastowskich po współczesność.
Dzieła
malarskie są tu tłem do rozważań o historii Polski: trudnej,
dramatycznej i, jak się okazuje, wcale nie tak dobrze nam znanych, jak
to się powszechnie wydaje.

“Delfina Krasicka. Życie i twórczość” (Fundacja Artystyczna Delfiny Krasickiej)
Bohaterką
tego wspaniałego albumu jest zmarła w 2012 roku wybitna artystka
tkaniny Delfina Krasicka, której rodowe imiona i nazwisko brzmiały:
Delfina Maria Benigna Zofia Dorotea Eduvigis z hr. Lubicz Orłowskich.
Urodziła się w 1944 r. w Buenos Aires i na zawsze zachowała argentyńskie
obywatelstwo i serdeczne związki z Polską.



Poradniki

Beata Pawlikowska “Narkotyki, anoreksja i inne sekrety” (Edipresse Książki)
Uzależnienie
jest jak hełm. Człowiek uzależniony, wszystko jedno – od nikotyny,
alkoholu czy pornografii, działa jak automat, a jego umysł jest
zatrzaśnięty w poczuciu przymusu – pisze autorka w swoim najnowszym
poradniku. I podkreśla, że źródłem uzależnienia jest podświadomość.
Anoreksja, dla przykładu, “to głębokie podświadome przekonanie, że
trzeba być chudym. Ponad wszystko inne na świecie”.


Albumy

Ks. prof. Jan Machniak, Jolanta Sosnowska, Adam Bujak “Apostołowie Bożego Miłosierdzia” (Biały Kruk)
Książka potwierdza edytorski poziom krakowskiego wydawcy, jaki znamy od lat. Tom, który w założeniu jest bogato ilustrowaną
publikacją,
zawiera też pełne ważkich treści teksty. Ukazują one jeden z
najważniejszych fenomenów katolicyzmu XX wieku, jakim stał się kult
Bożego Miłosierdzia.

Zenon Żyburtowicz, Grzegorz Micuła “Barwy Polski” (Arkady)
Zenon
Żyburtowicz przedstawił swoje opus magnum – spojrzenie na Polskę, które
stanowi podsumowanie jego niemal półwiecznego dorobku artystycznego.
Sam jest “żywą legendą polskiej fotografii”, ale legendą “wciąż
niepokojąco twórczą i nie odcinającą kuponów z przeszłości artystycznej i
reporterskiej”, jak czytamy w opisie jednej z jego licznych wystaw.
Zaprezentowaną fotograficzną kolekcję znakomicie uzupełnia tekst
książki.

Dla dzieci

Marcin Szczygielski, Magda Wosik “Klątwa dziewiątych urodzin” (Bajka)
Bez
mała dziewięcioletnia Maja musi przed swoimi urodzinami znaleźć w
Warszawie cegłę, która przyjechała tu ze Szczecina w 1946 roku. Jeśli to
się nie uda, dziewczynka straci swą wyjątkową moc. By tak się nie
stało, przeżyje niezwykłe przygody wraz z bohaterami warszawskich
legend, choćby o Syrence czy Złotej Kaczce. Książka zebrała znakomite
recenzje, niemal wszędzie spotykając się z żywiołową akceptacją.

KSIĄŻKA ROKU 2016 (kat. proza polska): Marek Nowakowski, “Tak zapamiętałem” (Zysk i S-ka)
Rok
po odejściu Marka Nowakowskiego ukazała się niewielka objętością, lecz
wysoce treściwa i przenikliwa – o stylistycznej estetyce nie wspomnę, bo
to u tego prozaika było normą – książka zawierająca okruchy Jego
wspomnień. Jedynie z pozoru zdawkowych i lapidarnych, w istocie
dogłębnie trafnych.

KSIĄŻKA ROKU 2016(kat. historia): Tadeusz A. Kisielewski, “Churchill. Najlepszy sojusznik Polski?” (Rebis)
Tytuł
z pewnością, chociaż przewrotnie, nawiązuje do słynnej książki
Aleksandra Bregmana “Najlepszy sojusznik Hitlera”- o ZSRS i Stalinie,
która w czasach PRL wydawana była przez oficyny emigracyjne, a w kraju
znajdowała się na indeksie, tyle, że równie paradoksalnie pod koniec
Polski Ludowej umieszczano ją na listach lektur obowiązkowych na
wydziałach historii dobrych uniwersytetów. Do lektury “Churchilla.
Najlepszego sojusznika Polski?” niepotrzebne są , na szczęście, żadne
zezwolenia.

KSIĄŻKA ROKU 2016 (kat. reportaż) : Jacek Hugo-Bader, “Skucha” (Agora Czarne)
Tytułowa
skucha wyszła już z potocznego języka. “Słownik języka polskiego PWN”
wyjaśnia, że jest to “na zabawach dziecięcych: pomyłka, potknięcie
powodujące utratę punktów lub dopuszczenie przeciwnika do gry”. W
książce Jacka Hugo-Badera nie chodzi jednak bynajmniej  o zabawę, lecz o
to, co działo się w stanie wojennym, także wśród bliskich autorowi
osób z Międzyzakładowego Komitetu Koordynacyjnego NSZZ “Solidarność”.

KSIĄZKA ROKU 2016 (kat. albumy): Adam Bujak, ks. Waldemar Chrostowski, “Dziedzictwo Chrztu. 966-1966-2016” (Biały Kruk)Na
jednej wklejce średniowieczny krzyż na tle orła piastowskiego, a na
drugiej sugestywnie dobrany fragment z Drzwi Gnieźnieńskich. Tworzy to
klamrę dla tego szczególnego albumu, którego główną częścią jest
wspaniała dokumentacja, jaką wykonał Adam Bujak w 1966 roku, na
Tysiąclecie Chrztu Polski, gdy jeszcze nie był nazywany mistrzem
fotografii. Cennym dopełnieniem książki jest tekst księdza profesora
Waldemara Chrostowskiego.

KSIĄŻKA ROKU 2016 (kat. sztuka): red. Anna Gogut, “Skarby Sztuki. Muzeum Narodowe w Gdańsku” (Arkady)Kolejna
pozycja wspaniałej serii warszawskiego wydawcy, w której zaprezentowano
już Muzeum Narodowe w Warszawie, Wrocławiu, Szczecinie i Poznaniu.
Teraz otrzymaliśmy tom poświęcony gdańskiemu muzeum, a zapowiedziane są
jeszcze albumy o Muzeum Narodowym w Kielcach i w Krakowie. Dzięki temu
powstała najbardziej aktualna kolekcja publikacji ukazujących bogactwo
najważniejszych polskich muzeów.

AUDIOBOOK ROKU 2016: Stefan King, “Lśnienie” (Prószyński Media)
Ponad
21 godzin grozy, science fiction, koszmarnej baśni i paraliżującego
horroru. Świetnie przygotowane słuchowisko w narracji Krzysztofa
Gosztyły i z plejadą gwiazd polskiego kina. Narrator znakomicie moduluje
barwą głosu, a muzyka w tle potęguje napięcie. Mamy tu efekty
przedstawiające palące się polana w piecu, śniegu ubijanego pod butami,
tykanie wiekowego zegara. Audiobook został zrealizowany przez Teatr Polskiego Radia w reżyserii Janusza Kukuła.
Studium
postępującego szaleństwa, obłędu, który wyzwala w człowieku najgorsze
instynkty, niszczy. Klasyka grozy. Na podstawie książki Stephena Kinga
nakręcono film, ze słynną rolą Jacka Nicholsona jako Jacka Torranca.
Film nie zawiera jednak wielu wątków, które w audiobooku nie zostały
pominięte.

Wydarzenie Roku 2016: Bookszpan
Bookszpan
to jedna z najmłodszych sieci księgarskich na rodzimym rynku
wydawniczym. Stanowi przykład nowego rynkowego trendu, który
charakteryzuje zaangażowanie kapitałowe podmiotów z różnych segmentów w
rozwój projektu z obszaru detalicznej sprzedaży książek.
U podstaw
działania firmy stoi nie tylko rachunek ekonomiczny, ale także silne
przeświadczenie, że księgarnia ma być przede wszystkim miejscem spotkań
czytelnika z książką. Stąd wnikliwa selekcja tytułów dostępnych w
ofercie  sieci.
Bookszpan nie koncentruje się na rozwoju w oparciu o
lokalizacje w galeriach handlowych, idąc nieco pod prąd obecnym
tendencjom w stacjonarnym handlu detalicznym, ale na budowaniu trwałych
związków z klientami pochodzącymi z lokalnych społeczności, wszystko po
to, by hasło promujące sieć “Każda nasza księgarnia to miejsce, w którym
książki są najważniejsze, w którym każdy czytelnik znajdzie książkę dla
siebie” nie było tylko banalnym sloganem reklamowym.

Wydarzenie Roku 2016: BookBook
Księgarnie
sieci BookBook to miejsca zazwyczaj zlokalizowane w sercu danej
miejscowości, często oddalone od galerii i centrów handlowych, zatem
niewpisujące się w najpopularniejszy w ostatnich latach trend do
organizowania działalności księgarskiej wśród dziesiątek innych,
zwykłych sklepów przy jednej z wielu alejek w wielkich centrach
handlowych. To miejsca, które pozostają nie tylko blisko klienta, ale
poprzez oferowany asortyment pozostają wierne dobrej książce. Idea
funkcjonowania sieci BookBook zawiera się w trzech obszarach:
atrakcyjnej lokalizacji, ciekawej ofercie i znakomitemu poziomowi
świadczonej usługi. Choć stosunkowo krótka, historia sieci BookBook
stanowi przykład nowoczesnego myślenia o potrzebach detalicznej
sprzedaży – unikalnego połączenia doświadczeń rodem z tradycyjnego
księgarstwa z nowoczesnym podejściem do działalności biznesowej,
wynikającym z umiejętności właściwego postrzegania kontekstów
społecznych i biznesowych wpływających na efektywność prowadzonego biznesu.
O
niezwykłości tego projektu stanowi jeszcze jeden element – koncepcyjne,
kapitałowe i operacyjne zaangażowane w rozwój sieci podmiotów z
segmentu wydawniczego i hurtowego, które wynika z obserwacji rynku i
zrozumienia jego potrzeb. Ich realizacja może mieć pozytywny wpływ nie
tylko na biznesowy wynik sieci BookBook, ale także pozytywnie
oddziaływać na szeroko pojęty rynek.

Wydawca Roku 2016: Świat Książki
Tytuł
Wydawcy Roku 2016 otrzymuje Wydawnictwo Świat Książki. W ten sposób
kapituła Nagrody chce podkreślić trud, jaki zespół oficyny włożył w
skuteczny powrót uznanej marki wydawniczej na należne jej miejsce na
polskim rynku książki w ostatnich dwóch latach.
Marka Świat Książki
przez ponad dwie i pół dekady stała się jednym z symboli polskiego rynku
wydawniczego, prawdziwą instytucją, dostrzegalną dzięki najważniejszym
nazwiskom polskich i zagranicznych autorów z obszaru literatury pięknej
oraz literatury faktu. W 2012 roku firma Weltbild – właściciel marki
Świat Książki – ogłosiła zamiar zakończenia działalności operacyjnej na
polskim rynku, co wiązało się z okresowym i częściowym wygaszeniem
aktywności wydawniczej w ramach jednego z najbardziej rozpoznawalnych
wśród rodzimych czytelników książkowego brandu.
Dziś Świat Książki to
podmiot o mocnych podstawach finansowych, który udowadnia, że rzetelne
zarządzanie planem wydawniczym, opartym na dojrzałej mieszance
merytorycznej jakości i odpowiedzialnego planowania biznesowego oraz
efektywnym wykorzystaniu dostępnych narzędzi marketingowych, nawet w
trudnych realiach polskiego rynku wydawniczego potrafi stanowić podstawę dla osiągnięcia sukcesu ekonomicznego.

Człowiek Roku 2016: Józef Wilkoń
Dobrze
wiadomo, że Józef Wilkoń jest najwybitniejszym współczesnym polskim
twórcą grafiki książkowej. Jego legenda dotarła do wielu krajów, w
których jest znany i doceniany, ponoć najbardziej w Japonii i Korei. Nie
może więc dziwić fakt, że w tym roku nagrodziliśmy dwie prace Mistrza,
obie bardzo znaczące, które już przeszły do historii polskiej książki. W
styczniu Książką Miesiąca został “Pan Tadeusz”, a w październiku “Don
Kichot”.
Kolejne wydanie narodowej epopei stało się wydarzeniem
artystycznym pod względem edytorskim, przede wszystkim dzięki
ilustracjom. Bardzo trafnie wydawca zdecydował, że premiera “Pana
Tadeusza” odbyła się w Śmiełowie, w pięknym pałacu, który w czasie,
gdy Wieszcz odwiedził Wielkopolskę, był własnością Hieronima
Gorzeńskiego, adiutanta jednego z napoleońskich marszałków, a teraz
znajduje się tam oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, który nosi nazwę
Muzeum Adama Mickiewicza. Właśnie atmosferę takich miejsc uchwycił
Mistrz w swych wspaniałych rysunkach stanowiących niemal równoważnik
najświętszego dla wielu tekstu poematu. Nie są to jednak ilustracje,
które wprost odnoszą się do treści i fabuły wielkiego dzieła, lecz
swobodne refleksje. Sam autor tak je opisuje: “Mickiewicz wprawdzie był
romantykiem, realistą, ale w technice o ileś lat wyprzedzał
impresjonistów (…) Stąd te moje nastroje, te rozbryzgane pejzaże, te
nocne rozmowy o gwiazdach, te pejzaże nad stawem, słowem -wszystkie te
sceny najbardziej malarskie, bo jednocześnie zwracałem uwagę na ogromny
talent malarski Mickiewicza”. I dalej: “tam są koniki jak owady, drzewa
jak liście, syntetyczne ujęcia, ale również technika taszystowska.
Wszystko to wynikało z moich w<<, począwszy od Andriollego aż po
Szancera. Zilustrowałem go przede wszystkim pejzażem, postacie są
oddalone, po to aby uniknąć dramaturgii teatralnej”.
Również w
najnowszej edycji “Don Kichota” autor ilustracji jest – bez żadnej
przesady – równoważnym partnerem autora tekstu. Józef Wilkoń dołączył do
dzieła wielkiego Hiszpana sto swoich ilustracji, chociaż ta nazwa jest
zbyt prosta, bo wymiar tych prac znacznie wykracza poza pojęcie tego
gatunku. To jest wręcz inna wersja historii Don Kichota i jego giermka
Sancho Pansy opowiedziana nie słowem lecz obrazem. “Z Józefem Wilkoniem
jest ten poważny problem, że to jest klasyka. A z klasyką jest tak, że
już nikt nie podejmuje się oceny” – napisała Małgorzata Karolina
Piekarska o pracach Mistrza opublikowanych premierowo w ubiegłym roku
w “Kwartalniku Literackim Wyspa”. “Z ilustracjami Wilkonia jest jeszcze
jeden problem. Nie da się obok nich przejść obojętnie. Nie da się do
nich nie zajrzeć. A jak już się to robi – wciągają.
Dlatego jeśli
ktokolwiek wejdzie do świata ilustracji Józefa Wilkonia – zostanie, jak
ja >>zwilkoniony<< na wieki”, dodała krytyczka. Teraz
jeszcze mamy wielką okazję, aby podziwiać prace Józefa Wilkonia w
Galerii Opera w warszawskim Teatrze Wielkim – Operze Narodowej podczas
wystawy, która będzie trwać do 5 marca.