Podczas krótkiego pobytu w Rethimnonie na Krecie zajrzałem któregoś dnia do księgarni, by rzucić przynajmniej okiem na lokalne nowości. Jest ich sporo, choć znajome okładki – dziś chyba wszędzie takie same – ułatwiają odgadnięcie nazwisk autorów: Allende, King, Cooper, Grisham, Archer, Süskind, Rowling. Nie zauważyłem Pamuka, ale to chyba wina mego gapiostwa – nie chcę podejrzewać greckich wydawców o motywowaną politycznie niechęć do tureckiego noblisty. Moją uwagę zwróciły półki z obcojęzycznymi, głównie angielskimi i niemieckimi publikacjami poświęconymi wyspie, jej historii i teraźniejszości. Kreta jest ogromnie popularnym kierunkiem turystycznych wyjazdów, od dłuższego czasu również miejscem, w którym chętnie osiadają na stałe mieszkańcy kontynentalnej Europy. Stąd wiele rozbudowanych przewodników, książek instruujących potencjalnych osiedleńców, co i jak robić, czego przestrzegać, na co zwracać szczególną uwagę; nie brakuje również tomów opisujących doświadczenia zarówno tych, którym się udało znaleźć swoje miejsce wśród Kreteńczyków, jak i tych, którzy po kilku latach walki rzucali ręcznik na ring. (Marginesowo dodam, że również para naszych współczesnych artystów, Anna Baumgart i Zbigniew Libera, próbowała greckiego życia, ale czuli się obco nawet w tak kosmopolitycznym i historycznie bogatym mieście jak Saloniki.) Historii w książkach przeglądanych w Rethimnonie było bodaj więcej niż kolorowej współczesności opisywanej na wzór Petera Mayle’a (Francja) i Frances Mayes (Włochy). Kreta, z racji swego geograficznego położenia, od tysiącleci kusiła wszystkich pretendentów do władzy nad obszarem Morza Śródziemnego – najechali ją Grecy, odbili Rzymianie, zajęli Wenecjanie, wyparci później przez Turków. Podczas II wojny światowej wyspę obsadzili Anglicy, w maju 1941 rozpoczęła się pierwsza wielka operacja powietrzno-desantowa tego konfliktu, czyli atak oddziałów niemieckich dowodzonych przez gen. Freyberga, który zmusił Anglików do ewakuacji. Historii tych walk, okupacji wyspy, okrucieństwu Niemców, …