Wieloznaczna, pełna odniesień filozoficznych i psychoanalitycznych powieść polskiego pisarza stała się najgłębszym dziełem literackim zaliczanym do gatunku science fiction. Dzieło to rozsadziło ramy konwencji i zbudowało pomost między fantastyką, filozofią i futurologią. W 1961 roku, kiedy „Solaris” ujrzał światło dzienne, 40-letni wówczas Stanisław Lem miał już ugruntowaną pozycję jako autor science fiction na polskim rynku wydawniczym, a na płaszczyźnie międzynarodowej jego sława stopniowo wzrastała. Wydanie „Solaris” nastąpiło w 10 lat po jego książkowym debiucie, a byli nim „Astronauci”, powieść o wyprawie na Wenus załogi złożonej z symbolicznej reprezentacji tytułowych astronautów z różnych krajów, a głównie ze Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych. Przy czym to ostatnie państwo utraciło już swój kapitalistyczny charakter, bo socjalizm – a co za tym idzie i pokój – zapanował na całym świecie (akcja rozgrywa się na początku XXI wieku). Wydana w okresie socrealizmu powieść Lema zawierała elementy obowiązującej wówczas ideologii, był to niezbędny haracz jaki autor musiał zapłacić władzom za możliwość jej publikacji. Książka podbiła jednak czytelników wyobraźnią autora i jego wizją planety Wenus. Najczęściej tłumaczony polski autor Po Październiku 1956 roku Lem mógł już pisać swobodnie, nie okraszając swoich fantastyczno-futurologicznych treści literackich ideologiami politycznymi. Powstały wówczas „Dzienniki gwiazdowe” (1957), „Eden” oraz „Śledztwo” (1959), „Pamiętnik znaleziony w wannie” i „Powrót z gwiazd” (1961), a także dzieło filozoficzne „Dialogi” (1957). Kiedy ukazał się „Solaris” – trzecia książka Lema wydana w 1961 roku – pisarz był już najczęściej tłumaczonym autorem polskim na języki obce i to właśnie opowieść o tajemniczej planecie z wypełniającym ją organicznym, żywym oceanem, stała się pomostem prowadzącym do uznania jego pozycji twórczej między światem wschodnim (mówiąc umownie), a …