Emma Stonex Latarnicy tłum. Agata Ostrowska wydawnictwo Echa, s. 368, ISBN 978-83-8143-636-6 Podejrzewam, że o takich książkach można by w dyskusjach z tymi, którzy przeczytali, użyć słowa „kameralna”, ewentualnie zwrotu „studium nieobecności/samotności/ braku (niepotrzebne skreślić)”. Później mogłaby nastąpić symfonia pomruków zrozumienia, jako akompaniament dla dostojnych kiwnięć głową, po czym płynnie można by przejść do bardziej żarliwego omawiania literackiej iskry, czyli doniesień o prawdziwej tajemnicy zaginięcia trzech latarników z odciętej od świata latarni pewnego grudniowego dnia 1900 roku. Następnie rozmowa mogłaby pogalopować przez niepewne tropy, najdziwniejsze teorie, a kto wie, może nawet otrzeć się o skąpe fakty, które jedynie przydają niezwykłości owej niewyjaśnionej historii sprzed lat, która rozegrała się na Wyspach Flannana, a konkretnie na Eilean Mor. Tym sposobem „Latarnicy” Emmy Stonex to już pozycja godna uwagi – bo rozmawiać o niej można w tak wielu kontekstach, że żal byłoby stracić taki materiał do dyskusji. Gwarantuję, że po lekturze książki (a kto wie, czy nie jeszcze w trakcie) zanurzycie się w odmęty internetu, by doczytać temat. Ale póki jeszcze jesteśmy w tym intymnym miejscu, gdzie tylko tekst i czytelnik, wróćmy do książki. Bo powieść to intrygująca nie tylko z uwagi na tematykę, ale też formę i potraktowanie owego tematu. Bo oto wpadamy w wir dwóch linii narracyjnych – pierwsza opowiada o codzienności trzech latarników w ostatnich dniach 1900 roku, druga rozgrywa się dwadzieścia lat później, kiedy pewien autor bestsellerowych powieści przygodowych postanawia rozwikłać zagadkę zaginięcia bez śladu trzech mężczyzn z latarni morskiej i rozpoczyna poszukiwania prawdy, burząc tym samym spokojne wody pamięci „osób, które pozostały”. Pierwsza linia sprawnie rozpisana jest jako opowieść o życiu w latarni. O samotności i tym, przed czym bądź do czego człowiek ucieka. To oszczędnie i z wprawą literacką opowiedziana ledwie „chwila z życia” trzech mężczyzn, a jednocześnie jakby ich całe światy w pigułce. Niczym na małej scenie, w odciętej …