Przypadek kontrowersyjnego autora We francuskiej debacie publicznej panują ostatnio emocjonalne nastroje. Głównie przez sprawy polityczne, jak przesunięcie wieku emerytalnego i powiązane protesty społeczne. Ale również wydarzenia w strefie kultury, w tym dotyczące życia literackiego, są wyraźnie obecne w tamtejszych doniesieniach medialnych. Niemal równolegle do prezentowanej poprzednio na łamach „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” „afery Houellebecqa” przez Francję przetoczyła się „afera Bastiena Vivèsa”. Vivès jest rysownikiem komiksowym, w którego dorobku znajdują się prace komiksowe o charakterze erotycznym, określanym też wprost jako pornograficzny, z nieletnimi bohaterami, jak „Petit Paul” (2018). Stworzył jednak też wiele dzieł reprezentujących inne gatunki, np. mangi w wersji francuskiej, jak seria „Lastman”; kontynuacja przygód bohatera Corto Maltese w albumie „Océan noir” (2021), bardziej wysublimowane powieści graficzne, np. „Polina” czy „Une soeur”, które doczekały się ekranizacji filmowych. Niemniej autor ten wywołuje wiele kontrowersji, m.in. przez umiejscowienie dziecięcych bohaterów w obscenicznych treściach (w wybranych tytułach), przez wygłaszanie prowokacyjnych tez związanych z seksualnością czy też przez niedawno ujawnione ataki na feministyczną internetową rysowniczkę Emmę Clit. Jego „Une soeur” (z adaptacją filmową pt. „Falcon Lake”; 2022) jest krytykowana za przedstawienie kazirodczej relacji seksualnej między 13-latkiem i 16-latką podczas wakacji nad morzem; „Les Melons de la colère” (2011), „La Décharge mentale” i „Petit Paul” bulwersują poprzez ukazywanie związków erotycznych między dziećmi a dorosłymi. Te trzy ostatnie tytuły spośród całokształtu zróżnicowanej twórczości Vivèsa wywołują burzę wokół jego nazwiska. Po polsku ukazały się m.in. jego książki z serii: „Lastman” (wyd. Non Stop Comics), „Za imperium” (Centrala) czy „Polina” (Timof i cisi wspólnicy). Casus Belli W programie wydarzeń 50. edycji międzynarodowego festiwalu komiksowego w Angoulême (FIBD, 26-29.1.2023) zaplanowano wystawę „W oczach Bastiena Vivèsa” („Dans les yeux de Bastien Vivès”). W 2009 roku na tymże festiwalu autor otrzymał nagrodę „Essentielle Révélation” za książkę „Le gout du Chlore”. Jednak na etapie przygotowań, w połowie grudnia 2022 roku organizatorzy poinformowali o anulowaniu wystawy ze względu na naciski i groźby ze strony internautów. Protesty oscylowały wokół dyfuzji treści pornograficznych z udziałem młodocianych w twórczości autora. Dyrekcja festiwalu utrzymała jednak pojednawczy ton w odniesieniu do Vivèsa i wytłumaczyła swoją decyzję przede wszystkim względami bezpieczeństwa autora i personelu festiwalowego, z napomknięciem o uwzględnieniu wrażliwości adresatów wydarzenia. Petycje internetowe i sprawy sądowe Jedną z petycji w mediach społecznościowych zamieścił Arnaud Gallais, aktywista broniący praw dzieci i współtwórca kolektywu Prévenir et Protéger (Zapobiegać i Chronić) oraz ruchu #BeBraveFrance. W petycji zaargumentowano, że wątki podejmowane w pracach Vivèsa są niebezpieczne ze względu na trywializowanie i apologizację kazirodztwa i pedopornografii 1. Domagano się reakcji od organizatorów festiwalu z założeniem, że chronienie dzieci powinno być priorytetem. Petycja przeciwko wystawie zgromadziła w sieci ponad 100 000 podpisów (92 000 widniało w przeddzień jej anulowania; media informują też o liczbie 110 000 sygnatariuszy już po odwołaniu eventu). Równolegle własną petycję w sieci wystosowali także studenci z Mouvement Écoles d’Art en Danger à Angoulême, według których prace Vivèsa zawierają wątki problematyczne oraz obrazy degradujące kobiety. Postulowali oni usunięcie wystawy oraz zaprezentowanie w jej miejscu twórczości wolnej od przemocy czy dyskryminacji. Do paryskiego sądu trafiła natomiast oficjalna skarga, złożona przez stowarzyszenie Innocence en danger (IED; Niewinność w niebezpieczeństwie) w sprawie rozpowszechniania ilustracji pedopornograficznych przez Vivèsa oraz jego wydawców – oficyn Glénat i Les Requins Marteaux. Ściślej, zarzuty dotyczą łącznie trzech kategorii przestępstw – poza wyżej wymienionym, także inicjowania lub wtajemniczania w akty agresji seksualnej wobec nieletnich i kierowania do nieletnich przekazów o charakterze przemocowym. Według stowarzyszenia w świetle prawa francuskiego zarzuty te obciążone są możliwością otrzymania kary pozbawienia wolności (5 lat) oraz wysokiej grzywny. IED utrzymuje, że obecne w komiksach Vivèsa trywializowanie przemocy seksualnej dokonywanej na nieletnich może być zachętą do popełniania tego typu przestępstw przez osoby odbierające przedstawione relacje w kategorii normy. Inne stowarzyszenie, Fondation de l’enfance, złożyło w sądzie w Nanterre tożsamą skargę przeciwko autorowi i jego wydawcy. Śledztwo w sprawie dotyczącej rozpowszechniania treści pornograficznych o charakterze pedofilskim zostało otwarte. Należy nadmienić, że w 2019 roku pierwsza skarga dotycząca …