„Projektant książek musi pogodzić się z faktem, że nie będzie hołubiony, a jego sukcesy nie będą zbyt spektakularne. Te rozwiązania, które sprawiają mi naprawdę dużą satysfakcję, (…) są na ogół niezauważane i pomijane, niedoceniane. Większość czytelników po prostu tego nie widzi, nie zauważa” 1 – opowiada Janusz Górski, profesor gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych i kierownik Pracowni Projektowania Książki prowadzonej na tamtejszym Wydziale Grafiki. Książka służy do czytania Profesor Janusz Górski jest niekwestionowanym autorytetem w zakresie projektowania publikacji, doświadczonym nauczycielem rzesz studentów, a także nagradzanym projektantem i wydawcą. Wśród klientów Górskiego znajdują się cenione instytucje polskiej kultury, takie jak: Muzeum Narodowe w Warszawie, Łazienki Królewskie, Narodowe Centrum Kultury i Teatr Narodowy, a także czasopisma: „Więź”, „Zeszyty Literackie” i inne. Obecnie Górski prowadzi oficynę czysty warsztat, która wydaje pozycje adresowane do środowiska grafików, ilustratorów, fotografików i pracowników reklamy. Jest również właścicielem Fundacji Pracownia, której celem są szeroko zakrojone działania na rzecz polskiej grafiki projektowej. Książki zaprojektowane przez Górskiego wyróżniają się porządkiem i prostotą. Projektant nie znosi chaosu zarówno w warstwie językowej, jak i wizualnej. Docenia powściągliwość i umiejętność rezygnacji z nadmiaru rozwiązań graficznych. Należy do wyznawców szkoły Jana Tschicholda, który uważał, że najpiękniejsza książka to ta, po której nie widać, że w ogóle została zaprojektowana. Bliski jest mu także Leon Urbański ze swoim klasycznym, oszczędnym projektowaniem, stawiającym w centrum czytelnika i jego potrzeby. Książka jest przedmiotem głęboko uwarunkowanym przez swoją funkcję i historię. Cechą charakterystyczną jej budowy jest pewna powtarzalność, a nawet schematyczność, co wynika z kilkuset lat upodobań czytelniczych 2. Górski rozumie i szanuje te upodobania: „Ja z natury jestem konserwatystą – podkreśla. – Unikam rzeczy zwariowanych, bo jednak cały czas czuję pewien rodzaj bagażu na plecach, który można określić jako tradycja książki. Mam wrażenie, że książka jest tą dyscypliną, dziedziną, rodzajem obiektu, który wymaga szacunku ze względu na jej długowiekowe dzieje. A więc wydaje mi się, że pewien rodzaj ekstrawagancji, dezynwoltury po prostu nie przystoi” 3. Zdaniem Górskiego projektowanie zaczyna się od myślenia o książce jako o przedmiocie użytkowym służącym do czytania. Jego funkcja stanowi absolutny priorytet. Tymczasem dla wielu grafików celem projektowania wciąż pozostaje uatrakcyjnienie publikacji, co w ich mniemaniu polega na łamaniu przyjętych konwencji. Książka służy im bardzo często do zaprezentowania siebie. Tworzą więc skomplikowane projekty i w poszukiwaniu „artyzmu” gubią użytkową funkcję publikacji. Wiele rozwiązań nie ma żadnej wartości informacyjnej, jest czystą dekoracją. Górski takie działanie nazywa „artystostowskim” i głośno je piętnuje. Uważa, że zabiegi te nie służą ani książce, ani czytelnikowi. Budowanie narracji obrazem Specjalnością Górskiego są publikacje, które nazywa książkami o podwójnej narracji. W edycjach tych ważną rolę odgrywa warstwa ikonograficzna. Nie należy jednak mylić ich ze zwykłymi albumami. „Takie książki łączą w sobie dwie równorzędne narracje, narrację za pomocą tekstu i narrację za pomocą ikonografii” 4 – podkreśla projektant. Książki o podwójnej narracji mają różne odmiany w zależności od charakteru materiału ilustracyjnego, zawsze jednak obraz wnosi do książki istotny przekaz, stanowi nie tylko dopełnienie, lecz także znaczne rozszerzenie treści, np. przez wprowadzenie nowych wątków. Tworzenie książek o podwójnej narracji wymaga specjalnego przygotowania i rozległych kompetencji. Ważnym etapem jest wyszukiwanie, selekcjonowanie i opracowanie odpowiedniego materiału ilustracyjnego. Potrzebna jest wiedza na temat zasobów archiwalnych i możliwości ich wykorzystania, a także znajomość historii sztuki, dziejów grafiki i fotografii, kontekstów kulturowych itp. Istotna jest także umiejętność analizowania …