Promocja i PRPromocja, marketing i PR są często jednym sektorem, w którym pracują zazwyczaj dwie, albo i trzy osoby. Zależne jest to od wielkości oficyny, a w szczególności od liczby wydawanych tytułów. W każdej firmie oprócz zewnętrznego public relations, ważną rolę odgrywa komunikacja wewnętrzna. Ma ona duży wpływ na reputację oficyny. W niniejszym tekście wskazano charakterystyki pracy pijarowca w oparciu o cztery modele PR - Gruniga i Hunta. Natomiast na podstawie analizy SWOT podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy lepiej jest zatrudnić osobę, która zajmie się public relations, czy zlecić takie działania agencjom zewnętrznym. Promocja każdego produktu powinna mieć wcześniej ustaloną i odrębną strategię. Jednak cele i instrumenty promocji pozostają takie same. Do narzędzi PR, które przyczyniają się do zwiększenia zainteresowania wokół wybranego tytułu należą między innymi: media relations, publikacje firmowe, wydarzenia, działania public relations online oraz konkursy. Sporną kwestią dla wielu wydawców pozostaje współpraca z mediami na zasadzie barteru, czyli patronat medialny. W ostatnim czasie, dużą rolę w promocji książek odgrywają media społecznościowe. Ważny jest sposób prowadzenia kont na Facebooku, Twitterze, czy Youtube. Dodatkowo wydawnictwo nie powinno odmawiać współpracy z blogerami. Ich opinie w dobie internetu stają się często jednymi z bardziej cenionych. Organizacja pracy Książka jest produktem, który wymaga dużego przygotowania. Na każdy tytuł trzeba mieć pomysł, który pomoże wypromować i sprzedać konkretną publikację. Zanim osoba odpowiedzialna za promocję w wydawnictwie zajmie się informowaniem o danej książce powinna dokładnie zapoznać się z jej treścią. Należy odpowiedzieć sobie na kilka pytań: o czym jest dany tytuł, jakie skrywa ciekawostki, co jest najbardziej chwytliwego, a może kontrowersyjnego, co może zainteresować potencjalnego czytelnika, czy są fotografie, jeśli tak - jak je wykorzystać? Ważny jest również autor/ autorka. Im bardziej znany, tym więcej może pomóc w promocji. Kolejnym krokiem jest sprecyzowanie grupy docelowej. Pomoże to w wyborze kanałów promocji, na przykład media społecznościowe, media historyczne, platformy z e-bookami, media kobiece. Jak autor powinien przygotować się do współpracy i promocji własnej książki- Według Marcina Pietraszka, specjalisty od wydawniczego PR, właściciela Agencji PR Empemedia, wydawca wspólnie z autorem powinien ustalić grupę odbiorców książki1. Określić idealnego czytelnika. Jakiej jest płci, ile ma lat, gdzie mieszka, czym się zajmuje? Ważne jest również ustalenie warunków finansowych. Mając już wszystkie odpowiedzi - można zabrać się za przygotowywanie materiałów prasowych, planowanie promocji połączonej z działaniami PR, a także promocji sprzedaży. Pierwszy formularz o danej książce powstaje głównie dla działu sprzedaży. Nazywany jest "fiszką", "formatką". Taki dokument zawiera podstawowe informacje o książce: tytuł, nazwisko autora, przybliżoną datę promocji, liczba stron, wymiary okładki, numer ISBN, krótki opis publikacji oraz przód okładki. Często hurtownie wymagają, aby dany tytuł zgłoszony był już dwa, trzy miesiące przed jego premierą. Jest to duże utrudnienie dla większości wydawców. Wszelkie działania zależne są od aktualnego planu wydawniczego. Ważna jest ciągłość i regularność publikowanych tytułów (na przykład trzy książki miesięcznie w odpowiednich odstępach czasowych). Od harmonogramu pracy wydawcy i redaktorów nad danym tytułem zależna jest data premiery oraz zaplanowanie działań promocyjnych. Chcąc dobrze wypromować książkę, a efekty widoczne były w liczbach sprzedanych egzemplarzy niezbędna jest dystrybucja. Handlowiec, aby sprzedać produkt musi o nim wiedzieć, jak najwięcej i przekazywać tę wiedze w taki sposób żeby księgarz, czy hurtownik chciał mieć dany tytuł u siebie w ofercie. Do takiej prezentacji potrzebny jest plan promocji. Jeśli obejmuje on materiały w mediach, wywiady, spotkania z autorem, księgarz raczej zamówi więcej egzemplarzy tej publikacji. Zapewne postara się wyeksponować tytuł w sklepie. Konkurencja na rynku jest bardzo duża. Jeśli klient usłyszy o książce w radiu, przeczyta artykuł w gazecie, a wracając z pracy zauważy na wystawie znowu tę książkę - może pomyśleć, że warto ją kupić. Tyle się o niej mówi. Hurtownikom i księgarzom w szczególności zależy na sprzedaży. Tytuł, którym interesują się klienci jest dla nich produktem przynoszącym większe zyski. Plan mediów powinien obejmować harmonogram działań wokół konkretnego tytułu w środkach masowego przekazu. Jest to właściwe narzędzie sprawowania kontroli nad reklamą i działaniami public relations. Przed rozpoczęciem prac nad harmonogramem, należy się zastanowić, jakie są założenia i do kogo wydawnictwo chce dotrzeć ze swoim komunikatem. Im szybciej pracownik dostanie produkt (wersję elektroniczną, próbny wydruk książki), tym szybciej może zacząć rozmawiać z redakcjami o danym tytule. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że wiele redakcji przygotuje materiały tuż przed wprowadzeniem książki na rynek, albo w terminie około premierowym2. W wydawnictwach książkowych oprócz public relations zewnętrznego, bardzo ważna jest komunikacja wewnętrzna nazywana również internal relations, czy employee PR. Są to działania skierowane do wewnętrznego otoczenia firmy. Do pracowników każdego działu, zarządu, rad nadzorczych, personelu sprzątającego ich rodzin oraz do byłych pracowników. Oni mają duży wpływ na postrzeganie firmy na zewnątrz. Nawet, na jakość produktów i ich sprzedaż3. Wielu autorów przed dokonaniem wyboru, gdzie wydadzą książkę sprawdza,czy z danym wydawcą, a nawet jego poglądami się utożsamia. Bardzo ważne jest, jak otoczenie postrzega konkretną oficynę. Jaka jest opinia pisarzy, którzy zdecydowali się już opublikować książkę i związać z konkretną firmą. Największy wpływ na reputację mają pracownicy. Należy sprawić, aby zatrudnione osoby czuły się w miejscu pracy dobrze i chciały do niej przychodzić. Sytuacja wewnątrz firmy wpływa, na jakość pomysłów oraz wymianę poglądów. Każdy pracownik powinien mieć możliwość wyrażania swojej opinii na temat książki. Jej okładki, opisu, czy różnych form promocji. Handlowiec często bywa w księgarniach i może zauważyć, czy okładka nowej książki będzie się wyróżniać, a może zginie wśród tysięcy innych tytułów. Nikt nie powinien krytykować czyichś pomysłów. Podczas prac nad daną książką, powinna odbyć się burza mózgów. Takie spotkania pozwalają wyróżnić kilka spojrzeń, w jaki sposób publikacja jest odbierana. Jest jeszcze czas na poprawki, czy wdrażanie nowych koncepcji. Aby komunikacja odbywała się sprawnie, każdy powinien wiedzieć, jakie tytuły w danym czasie się sprzedają, jakie materiały i gdzie udało się w ostatnim czasie zamieścić. Jakie następują zmiany w planie wydawniczym, czy na jakim etapie trwają prace nad konkretnymi publikacjami. Są to istotne informacje dla działu sprzedaży, który wykorzystując fakty namówi klientów do większych zamówień. Cotygodniowe spotkania pozwolą na wymianę powyższych danych. Dodatkowo, komunikację wewnętrzną usprawnić mogą również tablica ogłoszeń, mailing wewnętrzny, informator, ulotki, gazetka, blog, skrzynka na pomysły. Imprezy integracyjne, spotkania z okazji zbliżających się świąt (wspólna Wigilia), czy urodziny któregoś z pracowników również są dobrym przyczynkiem do oderwania się od pracy i porozmawiania. Pracownik, który czuje się doceniony, otrzymuje pochwały, ma poczucie przynależności do zespołu i chętniej angażuje się w rozwój firmy. Na pewno tworzy pozytywny jej wizerunek na zewnątrz. W celu przybliżenia pracy pijarowca w wydawnictwach książkowych, oprzemy się na czterech modelach PR J. Gruniga i T. Hunta z 1984 r. Są to: publicity, informowanie opinii publicznej, komunikacja dwukierunkowa asymetryczna, komunikacja dwukierunkowa symetryczna. Celem pierwszego modelu jest uzyskanie dla organizacji rozgłosu i zapanowania nad opinią publiczną. Firma skoncentrowana jest na współpracy z mediami, ale nie opiera się na dialogu. Działania public relations mają być wsparciem dla marketingu i wykonuje się je dla osiągnięcia większej sprzedaży na podstawie, której mierzone są efekty. Rezultaty pijarowca oceniane są również na podstawie liczby uczestników konkretnego wydarzenia. W tym modelu nie zawsze przekazuje się prawdę. Komunikacja jest jednostronna i ma charakter propagandowy4. Osoba odpowiedzialna za kontakt z mediami nie zajmuje wysokiego miejsca w hierarchii organizacji. Ten pierwszy schemat opracował w XX wieku P.T. Barnum. Public information (informowanie opinii publicznej) jest modelem, którego komunikacja w odróżnieniu od rozgłosu ma opierać się na prawdzie. Celem jest rozpowszechnianie informacji obiektywnych o firmie. Najlepiej, aby działaniami PR zajmował się dziennikarz ze względu na umiejętności pisarskie i redaktorskie. Rola badań jest niewielka, efekty mierzone są na podstawie liczby wycinków prasowych. Autorem tego modelu jest Ivy Lee, który również opracował kodeks etyczny PR. Aktualnie, najczęściej …