Na łamach kilkunastu najbliższych numerów Biblioteki Analiz drukować będziemy eseje Łukasza Gołębiewskiego na temat przyszłości, a może bardziej… braku przyszłości, tradycyjnej książki. Teksty te złożą się na książkę, która ukaże się naszym nakładem jeszcze w tym roku. REDAKCJA W 1455 roku moguncki złotnik, Johannes Gutenberg, wydrukował swoją 42-wierszową Biblię, rozpoczynając nową erę w dziejach książki. Wprowadzając ruchome czcionki, znane na Dalekim Wschodzie już tysiąc lat wcześniej, matryce oraz prasę drukarską, zapoczątkował epokę masowej produkcji książek. Jego wynalazek rozpowszechnił się w tempie jak na owe czasy błyskawicznym. W ciągu zaledwie kilkunastu lat drukarnie powstały w całej Europie. W 1473 roku w drukarni Kaspera Straubego w Krakowie ukazał się pierwszy znany druk na ziemiach polskich – „Kalendarz astronomiczny”. Z wynalazkiem Gutenberga wiązał się nie tylko łatwiejszy dostęp do książek, ale w ślad za nim wzrost czytelnictwa. Nastąpiła wymiana myśli w nieznanej dotąd skali oraz rozwój nauki i literatury, ewoluował język, zmieniał się sposób formułowania myśli. Przed Gutenbergiem – jak pisze Marshall McLuhan w znakomitej pracy „Zrozumieć media” – „rynek książki był rynkiem dość rzadkich artykułów. Druk odmienił zarówno proces uczenia się, jak i dystrybucji. Książka była pierwszą maszyną do nauki i pierwszym masowo produkowanym towarem”. Znaczenie tego wynalazku dla rozwoju cywilizacji można porównywać do wynalezienia koła. Po 1455 roku świat nie był już taki sam. „Narodził się człowiek liter”, jak zgrabnie to ujął McLuhan. Obecnie na świecie drukuje się ponad 4 mld egz. książek rocznie, z czego ok. 130 mln egz. w Polsce. Wartość światowego obrotu książkami to, nie bagatela, ok. 60 mld euro rocznie (ponad 1/3 PKB Polski i – dla przykładu – pięć razy więcej niż PKB Litwy). Pomijam tu całkowicie inne niż książki druki, przede wszystkim prasę, która współcześnie w znacznie większym stopniu niż książki kształtuje ludzkie opinie i poglądy. Informacja wymyka się spod kontroli Czy można sobie dzisiaj wyobrazić świat bez książek? Moja wyobraźnia nie sięga aż tak daleko. Świat bez druku i bez papieru? To wydaje się być mało prawdopodobne. Ale czy jeszcze dwie dekady temu mogliśmy przypuszczać, że telefony komórkowe nie tylko będą w powszechnym użyciu, ale będą łączyć nas z Internetem, umożliwiać słuchanie radia, oglądanie aplikacji multimedialnych, czy odnajdywanie lokalizacji na mapie miasta? Czy mogliśmy przypuszczać, że przez telefon będziemy słuchać książek i odbierać najnowsze informacje: polityczne, gospodarcze, sportowe, czy prognozy pogody? Obecna rewolucja technologiczna zmienia świat szybciej niż wynalazek Gutenberga. Bo i świat jest dzisiaj w zasięgu ręki – dzięki satelitom, tanim biletom lotniczym i trylionom wysyłanych kilobajtów informacji. O ile wynalazek Gutenberga stworzył „człowieka liter”, to współcześnie jesteśmy świadkami narodzin „człowieka cyfr”, gdyż większość informacji rozpowszechnianych jest …