– Wiedziałem, że jak trafimy na dobrą pogodę, to musi być sukces! – przekazał Bibliotece Analiz Jacek Oryl, dyrektor Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie tuż po zakończeniu imprezy. Pogoda była dobra, a nawet bardzo dobra, jeżeli pominąć wiejący czasem silny wiatr, więc podstawowy warunek, jaki wymienił główny organizator, został spełniony. Obawy o pogodę były bardzo uzasadnione, bo prognozy były niepokojące, o czym mówiono na zakończenie przetargowej konwencji prasowej, która odbyła się zaledwie dwa dni przed rozpoczęciem imprezy. Obawy o pogodę nie dziwią, bo przecież główna część Targów odbywa się od trzech lat pod Pałacem Kultury i Nauki, pod namiotami na terenie otwartym. Dlatego wśród głosów krytycznych często słyszeliśmy przypomnienia, jak to kiedyś padało, tworzyły się kałuże, a książki nasiąkały wilgocią. Tym razem było sucho i pogodnie, więc były podstawy do ogłoszenia sukcesu! Zdecydowanie jednak za sukces trzeba uznać frekwencję, która według – podobno ostrożnych – szacunków przekroczyła 110 tys. osób. Ponieważ wstęp na Targi był wolny, to nie było mechanicznego liczenia odwiedzających przy wejściach, ale jak tłumaczył Jacek Oryl, obliczenia dokonywano na podstawie profesjonalnych zdjęć z góry, dzięki którym liczy się osoby w poszczególnych obszarach. – Nie było to łatwe, bo w tym roku Targi odbywały się na obszarze bardzo rozciągniętym, znacznie większym niż przed rokiem, kiedy było łatwiej liczyć odwiedzających – ocenił dyrektor Targów. Można podważać tę metodę, ale nie ma jednak wątpliwości, że od pierwszego dnia i to od pierwszej godziny na Targach było dużo gości, a czasem bardzo dużo, zwłaszcza w targową sobotę, gdy pojawiły się tysięczne tłumy miłośniczek książek, a bardziej samych autorek z gatunku Young Adult. Został z pewnością pobity frekwencyjny rekord Polski z zeszłej edycji Targów, gdy frekwencja przekroczyła 90 tys. osób. Pozytywnie oceniano rozszerzenie powierzchni targów przez Pałacem Kultury i Nauki, zwłaszcza podobała się część od strony Kinoteki, czyli od strony Alei Jerozolimskich, która zdała egzamin. Mieli tam swoje królestwo miłośnicy komiksu, jak też właśnie młode czytelniczki stojące w wielogodzinnych kolejkach. Pojawiły się w związku z tym opinie, że cieszmy się z tego zjawiska, ale nie oszukujmy się, że zwiększyło się w młodym pokoleniu zainteresowanie inną literaturą. Bardzo rzadko młode osoby zwracały uwagę na stoiska innych wydawców i do nich nie zaglądały, a co dopiero mówić o kupnie książek. Ich celem były jedynie ulubione autorki i ich wydawcy. Stwarza to duże trudności organizatorom wszystkich targów w Polsce, powoduje dodatkowe koszty i wymaga wysokiego poziomu organizacji, aby nie utrudniało to pracy reszcie uczestników imprez targowych. Jest to tylko pewna nadzieja, o której mówiono, że może część z tych młodych pań sięgnie za jakiś czas po inne tytuły. Może wtedy pojawi się moda na nowy gatunek i dlatego już trzeba o tym myśleć. Wielu wydawców oceniało Targi jako bardzo udane na podstawie wyników sprzedaży, które w wielu przypadkach były rekordowe – w porównaniu z wynikami zeszłorocznymi, a także z wynikami osiąganymi podczas innych imprez targowych w kraju. Jeden z wydawców przedstawił to obrazowo, że na jego stoisko przyjechały trzy palety z książkami, a wróciła tylko jedna. Reszta się sprzedała! Ale rekordy pobiło oczywiście wydawnictwo NieZwykłe, którego prezes Dariusz Marszałek poinformował Bibliotekę Analiz, że w spotkaniach z czytelniczkami uczestniczyło 25 autorek tego wydawcy, a podczas Targów sprzedano 18 tys. egz. książek! Niestety gorzej oceniają sytuację wydawcy, których stoiska znajdowały się wewnątrz Pałacu Kultury i Nauki. Jak wskazywano, zawiodła komunikacja, nie było żadnych drogowskazów zachęcających do eksplorowania pałacowych wnętrz. Rusłan Stefańczuk, przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy, na otwarciu Targów – W największym literackim wydarzeniu tego roku bierze udział blisko 500 wystawców i wielu znakomitych twórców z Polski i 14 innych krajów: Austrii, Azerbejdżanu, Chin i Tajwanu, Francji, Hiszpanii, Indii, Islandii, Korei Płd., Niemiec, Norwegii, Rumunii, Słowacji, Włoch oraz Ukrainy – która jest gościem honorowym tegorocznej edycji. W Targach uczestniczy prawie 1000 autorek i autorów, tłumaczy, ilustratorów i innych osób związanych z branżą wydawniczą, a także przedstawicieli świata kultury. Na trzech scenach i w siedmiu salach odbędzie się blisko 270 spotkań, do tego ponad 500 spotkań na stoiskach wydawców – łącznie, w ciągu czterech dni odbywa się blisko 800 – mówił Jacek Oryl, dyrektor targów i wiceprezes Fundacji Historia i Kultura, która jest organizatorem wydarzenia, podczas uroczystości otwarcia. Podczas otwarcia wyemitowano wystąpienia Ołeny Zełeńskiej, Pierwszej Damy Ukrainy, która angażuje się w projekty mające na celu wsparcie ukraińskiej książki, a także Ołeksandra Tkaczenki, ukraińskiego ministra kultury i propagandy. Oboje podkreślali, że targi są platformą do promocji ukraińskiej literatury i zapraszali do odwiedzenia narodowego stoiska Ukrainy. Gościem specjalnym uroczystości otwarcia targów był Rusłan Stefańczuk, przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy, który przebywał w Polsce z oficjalną wizytą. Podkreślał wielkie zaangażowanie Polaków na rzecz pomocy obywatelom jego kraju. Mówił też o roli książek. – Książki są naszym skarbem. W książkach są zapisane nasza historia, kultura, tradycja. Książki pamiętają wszystko. W trakcie rosyjskiej agresji zniszczono wiele bibliotek. Ale Ukraina trwa i wytrwa. Wspólnie napiszemy naszą historię, bez jej retuszowania albo wyrywania z niej jakichkolwiek kart. Historię wielkich bratnich narodów – mówił polityk. Jego wystąpienie nagrodzono gromkimi brawami. Podczas uroczystości otwarcia wystąpiła także wicemarszałek Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej Małgorzata Kidawa-Błońska: – To są niezwykle ważne dni w roku, kiedy w stolicy naszego kraju w jednym miejscu zbierają się polscy i zagraniczni autorzy i wydawcy, a także my, miłośnicy książek, dla których czytanie jest wielką wartością. Mamy tu prawdziwą ucztę kulturalną. Niezwykle ważne jest, że gościem tegorocznych targów jest Ukraina. Pragnę gorąco przywitać Rusłana Stefańczuka, przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy. Chciałam Panu podziękować, za występnie w Sejmie, za ważne słowa, które tam Pan powiedział. I cieszę się, że w tych trudnych czasach znalazł Pan chwilę, by odwiedzić Międzynarodowe Targi Książki i pokazać, że kultura, książka mają ogromne znaczenie. To książka dodaje otuchy, daje nadzieję, że świat może być inny, lepszy. Mam nadzieję, że książki spowodują, że zbudujemy jeszcze lepsze porozumienie między Polską a Ukrainą. Mateusz Adamkowski, dyrektor Departamentu Mecenatu Państwa, odczytał list od Wicepremiera i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego. Szef resortu kultury podkreślał, jak ważne jest, że to Ukraina jest w tym roku gościem honorowym Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie i że tak wielu autorów z tego kraju spotyka się z czytelnikami i promuje swoją kulturę. „Jestem przekonany, że program Miliony Mostów będzie dobrą okazją do poznania i zrozumienia naszych narodów” – napisał w liście. „W tak trudnym czasie, w jakim przyszło funkcjonować narodowi ukraińskiemu. Książka niejednokrotnie w historii świata pomagała budować wspólnotę narodową (…). Wierzę, że im tym razem dzięki literaturze uda nam się zbudować fundamenty wspólnej przyszłości”. I dodał: „Chciałbym w dniu wielkiego święta książki podziękować wszystkim zaangażowanym w proces twórczy, wydawniczy, dystrybucyjny i promocyjny: twórcom, pisarzom, poetom, ilustratorom, tłumaczom, wydawcom, redaktorom i korektorom, drukarzom, księgarzom, bibliotekarzom, recenzentom, dziennikarzom, pracownikom instytucji i stowarzyszeń oraz fundacji promujących książki i czytelnictwo. To ogromna, bardzo zróżnicowana grupa. Ale to dzięki nim możemy się cieszyć wspaniałymi publikacjami”. – Z wielką radością kolejną literacką wiosnę spędzamy w Warszawie. Targi książki w tym miejscu to już tradycja i kolejne pokolenia przychodzą właśnie tu spotkać się z literaturą. Cieszę się, że w Pałacu Kultury i Nauki i przed nim, w samym sercu miasta możemy gościć targi książki. Warszawa to stolica literatury. (…) Warszawa to także stolica solidarności i troski. Cieszę się, że to Ukraina jest w tym roku gościem honorowym. W obliczu wojny zbudowaliśmy niezwykły kapitał solidarności, przyjaźni, porozumienia. Teraz budujemy kapitał poprzez kulturę. To będzie także ważne dla przyszłych naszych relacji. Pozostańmy w dialogu – przekazała Aldona Machowska-Góra, zastępczyni Prezydenta m.st. Warszawy. W uroczystości otwarcia Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie wzięli udział także: Wasyl Zwarycz, Ambasador Ukrainy w Polsce; Oleksandra Koval, dyrektor Ukraińskiego Instytutu Książki; Dariusz Jaworski, dyrektor Instytutu Książki, dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej; Sonia Draga, wiceprezes Federacji Wydawców Europejskich i prezes Polskiej Izby Książki; Anne Bergman-Tahon, dyrektor brukselskiego biura Federacji Wydawców Europejskich; Rafał Wolski, dyrektor Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP; Rafał Skąpski, prezes Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, Janusz Fogler, przewodniczący Rady Stowarzyszenia Autorów ZAIKS i Rafał Lisowski, prezes Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Symbolicznego otwarcia Targów – przecięcia wstęgi – dokonali wspólnie: Rusłan Stefańczuk, Wasyl Zwarycz, Małgorzata Kidawa-Błońska i Aldona Machowska-Góra. Po oficjalnych uroczystościach delegacja z Rusłanem Stefańczukiem, przewodniczącym Rady Najwyższej Ukrainy, na czele udała się na otwarcie stoiska Ukrainy. Zaprezentowano na nim monumentalną 50-kilogramową publikację „Crime without punishment” („Zbrodnia bez kary”) o zbrodniach Rosji w Ukrainie. Przywieźli ją studenci z Ukraińskiej Akademii Przywództwa. Ma 6000 stron, które symbolizują 6000 dzieci uprowadzonych przez rosyjskich okupantów. Aktywiści chcą w ten sposób zwrócić uwagę na to, że rosyjscy zbrodniarze, którzy rozpoczęli ludobójczą wojnę na Ukrainie i deportowali tysiące dzieci z własnych domów, powinni zostać ukarani, by ich dosięgła sprawiedliwość. Oleksandra Koval zaprezentowała ukraińskie książki, które ukazały się w języku polskim, poinformowała również o grancie na przekłady z języka ukraińskiego. Następnie odbyły się rozmowy z przedstawicielami ukraińskich wydawców. Program bogaty i ciekawy O poziomie imprez targowych świadczy nie tylko frekwencja i liczba wydawców czy sukces sprzedażowy wydawców, ale też program towarzyszący, który był bardzo bogaty i różnorodny. Imponujący był program ukraiński, związany z rolą gościa honorowego, jakim była Ukraina. Trzeba na niego patrzeć z wielkim uznaniem w obecnej sytuacji wojennej u naszych sąsiadów. Również wiele innych punktów programu towarzyszącego stało na wysokim poziomie. Oczywiście temat ukraiński pojawił się nie tylko w ramach programu gościa honorowego, bo podczas wielu spotkań nieuchronnie do niego wracano. Tak było podczas konferencji zorganizowanej przez Fundację Powszechnego Czytania zatytułowanej „Literacy for Democracy / Czytelnictwo to Demokracja”. Przedstawiciele instytucji, nauki i organizacji pozarządowych z wielu krajów wymieniali się wiedzą na temat badań i doświadczeniami w zakresie promocji czytelnictwa. Wystąpili: Ołeksandr Tkaczenko, Minister Kultury i Polityki Informacyjnej z Ukrainy, dr Tomasz Makowski, …