Poziom czytelnictwa w Polsce jest niski i chociaż prowadzone przez Bibliotekę Narodową od dawna badania wskazują, że w ostatnich dwóch latach jego stan zauważalnie wzrasta, to nadal lokowani jesteśmy w tym względzie w ogonie Europy (3-4 miejsce od końca). W latach 2019-2020 odpowiednio 39–42 proc. Polaków zadeklarowało czytanie w całości lub fragmencie co najmniej jednej książki w ciągu 12 miesięcy poprzedzających prowadzone badania. 9-10 procent deklaruje, że czyta rocznie co najmniej siedem książek. To niemal o połowę mniej od analogicznych wskaźników czytelnictwa z lat 2002-2004. Ilustruje to dokładnie poniższy wykres, opracowany przez Bibliotekę Narodową w „Raporcie o stanie czytelnictwa w Polsce 2020 roku”. Co ciekawe, równocześnie 62 proc. Polaków deklaruje, że lubi czytać książki, „mimo że książki dla wielu mogą kojarzyć się z obowiązkowymi, przymusowymi lekturami szkolnymi”. W poziomie czytelnictwa bardzo daleko nam do naszych południowych sąsiadów – Czechów, krajów skandynawskich i większości pozostałych krajów europejskich, w których niemal powszechne jest korzystanie z bibliotek publicznych i nabywanie książek w księgarniach i w których wskaźniki „konsumpcji” książek są niemal dwa razy wyższe niż w Polsce. Chociaż i w tych krajach widoczny jest – wprawdzie nieznacznie – trend spadkowy czytelnictwa. To oczywiście rezultat zmieniającego się życia we współczesnych społeczeństwach, nowych technologii informacyjno- -komunikacyjnych, internetyzacji i postępującej coraz szybciej cyfryzacji. Wszystko wydawało się proste i oczywiste, dopóki nie zderzyliśmy się w wymienionymi wyżej procesami. Ponad trzy dekady temu byliśmy zafascynowani światem internetu z witrynami informacyjnymi, sieciami społecznościowymi, newsletterami, rewolucją cyfrową i innymi nowinkami technologicznymi, umożliwiającymi szybkie pozyskiwanie niezbędnych nam informacji, a także komunikację. Trudno nie oprzeć się wrażeniu, że przy szybko rosnącym poziomie jakości i technologizacji życia, książki zaczęły być traktowane często jako relikty przeszłości, przestały być atrybutami sukcesu, prestiżu i społecznej pozycji. Ale też mówiąc o tym, trzeba dodać łyżkę przysłowiowego dziegciu: media społecznościowe zostały zalane śmieciami. Fałsz został zmieszany z prawdą, a obiektywizm stał się tylko jedną z opcji. To zaczęło często zaburzać nasze postrzeganie świata, widzenie bliższego i dalszego otoczenia, a także niekiedy wzajemne relacje. Patrząc historycznie, z czytelnictwem w Polsce nigdy nie było dobrze, ani w okresie między wojnami, w którym wybiliśmy się na niepodległość, ani w okresie tzw. Polski Ludowej, ani obecnie. Czytelnictwo w bardzo znaczącym stopniu dziedziczone jest kulturowo. Tak więc jeżeli książki czytają nasi rodzice i osoby z naszego najbliższego otoczenia, które obdarzamy zaufaniem i autorytetem, my również, w znakomitej większości, będziemy aktywnie czytać. Kluczowe znaczenie w rozwoju i utrwalaniu czytania jako stałego procesu naszego życia mają szkoła i właśnie dom. Obie instytucje niestety nie wypełniają owych funkcji i powinności należycie. A właśnie z nich powinniśmy wynosić, czy czerpać, kapitał kulturowy. To właśnie rodzice, a w szczególności nauczyciele i bibliotekarze przy realizacji programu edukacyjnego powinni wyrabiać u dzieci i młodzieży zwyczaj /nawyk/ codziennego czytania książek. Powinniśmy tak projektować swoje życie, aby rodzice i dorośli, dzieci i młodzież, w sposób najprostszy (np. przed snem) wygospodarowali 30-45 minut na samodzielne czytanie książki zakupionej w księgarni, wypożyczonej w bibliotece szkolnej lub publicznej, wybranej z domowego księgozbioru. Ważne, aby ów czas poświęcić wyłącznie lekturze. Musimy pamiętać – chociaż to może zbyt górnolotne – że trwanie, rozkwit i przyszłość naszego kraju zależy między …